Hotovnisť stadioniv ta hoteliv vidijšla na zadnij plan porivniano z inšym informacijnym pryvodom
Jakščo porivniaty publikaciji brytanśkych ZMI ta zajavy ukrajinśkoji vlady, to vymaliovujuťsia dva obrazy Ukrajiny, jaki ne majuť miž soboju majže ničoho spiĺnoho. Odna – voroža i rasystśka, inša – hostynna i tolerantna. Čy majuť obydva ci obrazy zv’jazok iz reaĺnistiu?
Prohrama Bi-Bi-Si “Panorama”, jaka výšla v efir 28 travnia pid nazvoju “Stadiony nenavysti” i žurnalisty jakoji provely misiać v Ukrajini i Poĺšči, pokazala kadry, z jakych vydno, jak fany viddavaly odyn odnomu “nacystśki vitannia” na trybuni futboĺnoho stadionu, a koly na poli z’javlialyś temnoškiri hravci, vony počynaly kryčaty, imitujučy mavp.
Žurnalisty “Panoramy” staly daleko ne peršymy, chto zahovoryv pro projavy rasyzmu čy antysemityzmu v Ukrajini, a dodatkovoho rozholosu dodalo te, ščo za tyždeń v Ukrajini ta Poĺšči rozpočneťsia Čempionat Jevropy z futbolu. Tym biĺše, ščo Ukrajina stala peršoju kolyšnioju radianśkoju respublikoju, jaka prýmaje zmahannia podibnoho rivnia.
Menš niž za misiać do startu čempionatu pravozachysna orhanizacija “Amnesty International” opublikuvala zajavu, de zaklykaje futboĺnych vbolivaĺnykiv z Anhliji, jaki planujuť prýichaty do Ukrajiny na čempionat Jevropy z futbolu, osterihatysia “rasyzmu ta miliciji”.
“Fany ta sim’ji, jaki zbyrajuťsia vidvidaty Jevro-2012 v Ukrajini, majuť vahomu pryčynu turbuvatysia ščodo svojeji bezpeky – osoblyvo ce stosujeťsia rasovych menšyn”, – zajavyv predstavnyk “Amnesty International” v Ukrajini Maks Taker.
Vlada: nebezpeky nemaje
Ukrajinśki čynovnyky, u vidpoviď, malo ne v odyn holos vidkydajuť podibni zvynuvačennia i tverdiať pro hostynnisť ta tolerantnisť ukrajinciv. Lunajuť naviť prypuščennia pro speciaĺnu medijnu kampaniju, spriamovanu na pohiršennia imidžu Ukrajiny za kordonom.
Vtim, jak Klacnuty
napysav v odnomu z ostannich čysel Guardian Liuk Harding, ukrajinśka vlada sama doklala do cioho čymalo zusyĺ: “Vidkoly do vlady prýšov prezydent Janukovyč, aparatčyk radianśkoho zrazka, vin, za vysnovkamy orhanizaciji Freedom House, “výavyv avtorytarni tendenciji”. I same ci nehatyvy dominujuť v medijnomu dyskursi. Teper do nych dodavsia i rasyzm.
Ukrajinśke ministerstvo zakordonnych sprav nazvalo problemu rasyzmu “nadumanoju ta mifičnoju”.
“Ministerstvo zakordonnych sprav Ukrajiny hlyboko sturbovane tijeju dyskredytacijeju Ukrajiny, jaka rozhornuta v dejakych brytanśkych ZMI navkolo nibyto rasystśkych projaviv v Ukrajini”, – zajavyv u vivtorok, 29 travnia, kerivnyk informacijnoho departamentu MZS Oleh Vološyn.
“JA ne baču z pozyciji UJEFA siohodni žodnych zahroz dlia perebuvannia v Ukrajini hromadian riznych nacionaĺnostej”, – skazav Dyrektor turniru UJEFA Jevro-2012 v Ukrajini Markijan Lubkivśký.
“JA ne baču z pozyciji UJEFA siohodni žodnych zahroz dlia perebuvannia v Ukrajini hromadian riznych nacionaĺnostej“
Markijan Lubkivśký, dyrektor turniru UJEFA Jevro-2012 v Ukrajini
Rečnyk ministerstva vnutrišnich sprav Volodymyr Poliščuk takož skazav u komentari VVS Ukrajina, ščo zajavy pro rasyzm v Ukrajini je perebiĺšenymy, a sami vypadky – poodynokymy.
“Informacija dejakych zarubižnych ZMI pro te, ščo v nas je fakty rasyzmu, vona duže perebiĺšena. … Jakščo vziaty našu statystyku milicejśku ta vyvčyty duže uvažno naši zasoby masovoji informaciji ukrajinśki, jaki buď-jaký rezonansný vypadok zavždy vysvitliujuť na svojich špaĺtach, to možna zrobyty vysnovok, ščo ce, dijsno, perebiĺšennia”, – zajavyv pan Poliščuk.
Odnak, popry vidsutnisť oficijnoji statystyky, v Ukrajini trapliajuťsia vypadky napadiv na urodženciv Aziji čy Afryky. Postraždali ta jichni blyźki v takych vypadkach neridko Klacnuty
hovoriať pro rasystśke pidgruntia, todi jak milicija, za jichnimy slovamy, napoliahaje na tomu, ščo jdeťsia pro “zvyčajný” kryminal.
Eksperty ta dejaki vbolivaĺnyky, z jakymy v ostanni tyžni spilkuvalasia VVS Ukrajina, buly menš katehoryčnymy, niž čynovnyky, i vyznavaly, ščo zustričalysia z projavamy rasyzmu, ale značno menšymy, niž ce možna ujavyty zi ZMI.
“Hovoryty, ščo ničoho nemaje i u nas vse prekrasno, ce ne zovsim pravyĺno… Tak, na poverchni vse prekrasno, ale ščo zachovano? Davajte rozhlianemo pytannia z točky zoru futboĺnoho chulihanstva i pronyknennia neonacystiv do fan-ruchu… Ce duže velyký vyklyk dlia Ukrajiny, – rozpovidaje Mridula Hoš, doslidnycia, istoryk ta pravozachysnyk, ščo pochodyť z Indiji. – Ale meni ne chočeťsia zaraz hovoryty, ščo vse pohano. JA tut žyvu, praciuju, i takych, jak ja, bahato. I na nych ne napadajuť kožen deń. Odnak potribno bulo prydiliaty biĺše uvahu sociaĺnym proektam, ne tiĺky budiveĺnym i infrastrukturnym, bo vid sociaĺnych zaležyť imidž krajiny”.
Asociaciji z “Sieg Heil”
Prohrama Bi-Bi-Si “Panorama”, jak tverdiať jiji avtory, otrymala svidčennia antysemityzmu v Ukrajini ta Poĺšči ta zniala napad na hrupu azijśkych studentiv. Incydent zi studentamy stavsia u Charkovi – odnomu iz mist, de prýmatymuť Jevro-2012.
14 kvitnia na stadioni klubu “Metalist” u Charkovi blyźko 2 tysiač faniv viddavaly “nacystśki vitannia” svojij komandi. Dejaki fany skazaly Bi-Bi-Si, ščo vony kryčaly “Sieg Heil”, tomu ščo “Hitler nenavydiv čornych ta jevrejiv” i tak vony vbolivajuť za svoju komandu.
Kýany pro rasyzm, Jevro-2012 ta ukrajinśký mentalitet
Korespondenty VVS Ukrajina zapytaly liudej na vulyciach Kýeva čy bezpečno bude na Jevro-2012 hostiam z inšych kontynentiv.
U vas nemaje neobchidnoji versiji Flešplejera
Zavantažyty ostanniu versiju Flešplejera
“Panorama” otrymala z cioho pryvodu komentar miscevoji miliciji, jaka zaperečyla, ščo ce “nacystśke pryvitannia”. Odyn z lideriv fanatśkoho ruchu v Charkovi Dmytro S. (poprosyv ne nazyvaty joho prizvyšče – red.) takož rozpoviv VVS Ukrajina, ščo jdeťsia pro tradycijný ruch, jaký vbolivaĺnyky vykorystovujuť ščorazu, jak jichnia komanda b’je kutový: “Nijakych nacystśkych… Pidnimajemo ruky, koly jde podača kutovoho, pidnimajemo šarfy”.
Doslidnycia ta ekspert Mridula Hoš ne pohodžujeťsia z takym pojasnenniam, ale zaklykaje hlybše vyvčaty ce pytannia: “Futbol maje svoju movu – ce mova vbolivannia, mova vbolivannia musyť pokazuvaty svoju kuĺturu. Jakščo cia kuĺtura bude ototožniuvatysia z mynulym žachom, jaký nesty nam soromno, todi treba ščoś z cijeju kuĺturoju robyty, pravda? Ce biĺš hlybynne javyšče i poniattia. Vony ruky tak pidnimajuť, ale čy vony usvidomliujuť, ščo ruky tak pidniaty može asocijuvatysia v zahaĺnojevropejśkomu masštabi, ščo ce Sieg Heil?”
Fany proty chulihanstva
“Panorama” takož prodemonstruvala video, na jakomu vydno bijku, jaka spalachnula na trybuni miž ubolivaĺnykamy. Zhodom chulihany nespodivano pomityly novu mišeń – nevelyčku hrupu azijśkych studentiv, jaki chotily pidtrymaty svoju komandu. Jich počaly byty rukamy ta nohamy. Jak vyhliadaje, tverdiať avtory prohramy, pryčynoju napadu mih staty jichnij kolir škiry.
Charkivśký ubolivaĺnyk, z jakym spilkuvalasia redakcija VVS Ukrajina, rozpovidaje, ščo sutyčky miž ubolivaĺnykamy trapliajuťsia, tak samo jak i projavy rasyzmu, ale kaže, ščo v ostanni roky jich staje značno menše.
UJEFA nazyvaje Jevro šansom dlia Ukrajiny ta Poĺšči podolaty problemy
“Raniše cioho (projavy rasyzmu – red.) bulo trochy biĺše, zaraz cioho majže nemaje. Buvaje jakiś liudy z’javliajuťsia, ale na stadioni cioho majže ne vidbuvajeťsia”, – rozpovidaje vbolivaĺnyk. Za joho slovamy, rasystśkych projaviv sered ubolivaĺnykiv značno pomenšalo na počatku 2000-ch rokiv.
Sam Dmytro pojasniuje ce doroslišanniam pokolinnia ta biĺš žorstkym zakonodavstvom v Ukrajini. Jakščo i trapliajuťsia taki vypadky, kaže vin, to jdeťsia perevažno pro rasystśki vyhuky, ale sama spiĺnota vbolivaĺnykiv namahajeťsia protydijaty ciomu.
“Koly liudiam po 16 rokiv i po 15, koly viter u holovi… My namahajemosia prosto liudiam konkretno pojasniuvaty, ščo za ce može buty i čym ce može zakinčytysia”, – kaže Dmytro i dodaje, ščo buď-jaki porušennia na stadioni poznačaťsia na klubi, a cioho vbolivaĺnyky ne chočuť.
Redakcija VVS Ukrajina takož čerez pres-službu donećkoho “Šachtaria” zv’jazalasia z členom oficijnoho fan-klubu komandy Tarekom Alidu z Marokko. Vin uže sim rokiv žyve v Ukrajini ta vbolivaje za donećký “Šachtar”. Kaže, ščo chodyť majže na vsi domašni matči “Šachtaria” i na matči zbirnoji v Donećku, a donećku publiku nazyvaje tolerantnoju.
“JA prosto sam zajmajusia futbolom i chodyv na stadiony ne lyše v Ukrajini, u sebe, v Tureččyni, v dejaki krajiny. I duže zdyvuvavsia, ščo naviť toj minimum, jaký, zazvyčaj, je vsiudy, na vsich futboĺnych matčach, v Ukrajini ja ne bačyv”, – skazav ubolivaĺnyk i dodav, ščo buvav svidkom bijok miž inozemciamy ta ukrajinciamy, ale, na joho dumku, sprovokovani vony buly ne projavamy rasyzmu: “JA vvažaju, ščo ce ne rasyzm, prosto je liudy, jaki šukajuť problemy vsiudy i jich znachodiať, i vse”.
Odna z liudej, opytanych VVS Ukrajina na vulyci Kýeva, zaznačyla, ščo na stadioni možna opynytysia v nebezpeci ne tiĺky čerez kolir škiry, a naviť čerez kolir futbolky, jaký svidčyť, ščo liudyna vbolivaje za inšý klub.
VVS zapytala kýan pro rasyzm ta Jevro-2012
Korespondenty VVS Ukrajina zapytaly liudej na vulyciach Kýeva, čy bezpečno bude na Jevro-2012 hostiam z inšych kontynentiv.
U vas nemaje neobchidnoji versiji Flešplejera
Zavantažyty ostanniu versiju Flešplejera
Chvoroba uĺtras
Avtory “Panoramy” prodemonstruvaly zniati v Ukrajini ta Poĺšči kadry kolyšniomu kapitanu zbirnoji Anhliji Solu Kempbellu, jaký je temnoškirym. U vidpoviď vin vyslovyv sumniv u tomu, ščo ce bulo pravyĺne rišennia viddaty Jevro-2012 Ukrajini ta Poĺšči.
“Vony povynni skazaty: jakščo vy chočete provodyty cej turnir, to vyrišiť svoji problemy. Vy ne zasluhovujete provodyty taki prestyžni zmahannia u svojij krajini”.
Pan Kempbell takož dav vbolivaĺnykam vlasni nastanovy: “Zalyšajteś vdoma. Dyviťsia čempionat po televizoru. Ne treba ryzykuvaty. Tomu ščo nazad vy možete povernutyś u hrobach”.
Mridula Hoš, perehlianuvšy uryvky z prohramy “Panorama”, skazala VVS Ukrajina, ščo buď-jaka liudyna zreahuvala b na taký siužet emocijno:
“Buď-jaka liudyna, jakščo podyvyťsia na ce video, bezvidnosno do krajiny, bude maty duže burchlyvu reakciju. JA dumaju, ščo taki vypadky mohly buty, de zavhodno. I my znajemo čudovo, ščo fan-ruch uĺtras po vsij Jevropi majuť taku chvorobu”.
Mridula Hoš rozpovidaje, ščo osobysto brala učasť u treninhach v ramkach proektu posoĺstva Norvehiji ta FARIE-UJEFA dlia biĺš jak dvoch tysiač volonteriv po vsij Ukrajini, jaki praciuvatymuť na Jevro-2012, i kaže, ščo v Ukrajini dobre obiznani z nebezpekamy rasyzmu i pidhotovleni do nioho.
Doslidnycia nazyvaje “hanebnymy” javyšča pokazani na video, ale zaklykaje ne perebiĺšuvaty, ščo postraždaje kožen, chto prýide. Za slovamy pani Hoš, reči, jaki iliustruvala “Panorama”, biĺš charakterni dlia matčiv futboĺnych klubiv, todi jak na matčach zbirnych panuje zovsim rizna atmosfera: pid praporom odnijeji krajiny ob’jednujuťsia liudy zovsim rizni za koliorom škiry: “Jakščo ja budu vbolivaty za nacionaĺnu zbirnu Ukrajiny?… Ukrajinśký vbolivaĺnyk tež ne matyme odnoho kolioru škiry”.
“Tak problema je, ale vona ne taka, ščoby zupynyty liudej prýichaty siudy. Problema biĺše hlybynna. Dobre, ščo vony zabyly na spoloch, tomu ukrajinśkij vladi ce dasť dodatkovi važeli, ščoby takych problem ne bulo. Vony vže poperedženi, ja b skazala tak”, – dodaje pani Hoš.
Vona nazyvaje “bezprecedentnymy” ti zachody bezpeky, jakych vžyvaje ukrajinśka vlada hotujučyś, do Jevro-2012, i vvažaje ce odnym z dijevych mechanizmiv zapobihannia problem.
Rasyzm liudej čy ustanov?
Ukrajinśki čynovnyky ta komentatory odnostajno tverdiať pro hostynnisť ukrajinciv, ale zvidky todi beruťsia naviť ti “poodynoki” ta “perebiĺšeni” projavy rasyzmu?
Mridula Hoš rozpovidaje, ščo za danymy doslidžennia, provedenoho Schidno-Jevropejśkym Instytutom Rozvytku, liudy v Ukrajini tolerantno stavliaťsia odne do odnoho, žyvučy u susidnich kvartyrach čy sydiačy za odnijeju partoju. Problemy možuť vynyknuty, koly zbiĺšujeťsia sociaĺna dystancija čy liudyna ne stykajeťsia z vladnymy instytucijamy:
“JA vvažaju, ščo instytuciji miscevoho rivnia nabahato biĺše pokazujuť svoju, podekudy, netolerantnisť svojim nerozuminniam problemy liudej inšoho kolioru škiry, niž prosti liudy. Prosti liudy tut ne je rasystamy. Ce može vam skazaty buď-jaký biženeć čy šukač prytulku”.
Netolerantnisť vlady pani Hoš vbačaje, napryklad, u tradyciji selyty ukrajinśkych ta inozemnych studentiv VYŠiv u hurtožytkach okremo. Za slovamy eksperta, ce može vyklykaty vidčuttia, ščo, može, komuś nadaly krašči umovy.
Taka dezintehracija projavliajeťsia i na prykladi fan-ruchu v Ukrajini, kaže pani Hoš: “JA veś čas hovoryla, p’jať rokiv, ščo ci inozemni studenty, ci spiĺnoty, jaki žyvuť, jaki vidrizniajuťsia za zovnišnioju oznakoju, vony ne duže intehrovani do futboĺnoho fan-ruchu. Fany ne bačať jich u svojich lavach”.
Jevropejśký kerivný futboĺný orhan, UJEFA, u vidpoviď na krytyku Ukrajiny ta Poĺšči zajavyv, ščo nadannia prava provesty turnir obom krajinam bulo sproboju poboroty skladni sociaĺni javyšča, taki jak rasyzm.
Z tym, ščo provedennia Jevro spravdi može pevnym čynom zaradyty ciomu, pohodžujuťsia i eksperty. Rasyzm, tverdyť Mridula Hoš, zavždy bude v zakrytych suspiĺstvach, ale znykaje – u vidkrytych, kudy prýiždžajuť bahato liudej i čýi členy sami aktyvno podorožujuť.
Spivorhanizator Jevro-2012, Poĺšča, takož opryliudnyla zajavu u vidpoviď na prohramu Bi-Bi-Si ta zapevnyla inozemnych ubolivaĺnykiv, ščo jim ne zahrožujuť rasystśki napadky.
Rečnyk poĺśkoho ministerstva zakordonnych sprav Marcyn Bosaćki osobysto zaprosyv eks-kapitana zbirnoji Anhliji Sola Kempbella taky vidvidaty čempionat.
Vidkryty vsi posylannia u tabach: [1 – 7]