My zvykly bačyty na reklamnych znimkach molodych i strunkych modelej. Ale v Ameryci z nymy uspišno konkurujuť… babusi.

U svoji 93 roky Ilona Rojs Smitkin vže ne čekala, ščo stane muzoju molodoho fotohrafa i tym biĺše – oblyččiam svitovoho brendu.

U 2008 roci fotohraf Ari Set Koen zaviv bloh “Zrilý styĺ”, prysviačený styĺnym ńju-jorkciam staršoho viku. Vid znajomych vin počuv pro 80-ričnu chudožnyciu z vohniano-rudym volossiam i dovželeznymy vijamy toho ž vidtinku. Koena ce zaintryhuvalo.

“JA znav, ščo povynen zustritysia z neju, – smijeťsia vin. – Za opysom vona bula kopijeju tych jaskravych, ekstravahantnych babuś, jakych ja maliuvav u dytynstvi”.

Pivtory roky Koen vydyvliavsia jiji na vulyciach manhettenśkoho rajonu Vest-Villidž. “I ot ja pomityv na perechodi žinku v smilyvomu žovto-zelenomu odiazi. U neji bulo čudove rude volossia, jake rozvivaloś na vitri, i ja zrozumiv: ce vona”.

Vidtodi mynulo p’jať rokiv, i zaraz vony – dobri druzi.

My rozmovliajemo v pomeškanni Smitkin. Na barvystomu dyvani peredi mnoju sydiať Koen i stareńka miniatiurna žinka. Jiji nohy v buzkovych čerevyčkach naviť ne dostajuť do pidlohy. Vona žyve tut vže 60 rokiv – sered svojich kartyn, mylych dribnyčok, šarfykiv i kapeliuškiv. U kvartyri nemaje kuchni, lyše vanna kimnata.

Žinka ziznajeťsia, ščo inkoly pislia pidjomu po schodach jij boliať nohy – “trišečky, zovsim trochy”.

“Ale vik maje svoji pliusy, – ščebeče vona. – Koly ja bula molodšoju, to duže perejmalasia tym, jak vyhliadaju zboku i čy podobajuś liudiam. A teper ja – ce ja, i mij tvorčý bik naviť syĺnišý, niž kiĺka rokiv tomu”.

Smitkin trymaje v rukach jakuś riznobarvnu materiju. “Jakoś ja znajšla na vulyci parasoĺku, – rozpovidaje vona. – Meni spodobavsia kolir, i ja zrobyla z neji cej šarf”.

Koen z entuziazmom pidtrymuje žinku: “JA v zachvati vid jiji ekspresyvnoho styliu. Ilona umije pryvernuty uvahu, ale v neji ce vychodyť pryrodno, na vidminu vid molodych liudej, jaki pnuťsia z ostannioji syly, ščob jich pomityly”.

Vin rozhortaje velyký plakat z jiji foto.

Ce portret krupnym planom, Smitkin na niomu zakutana u boa: purpurni pir’jiny perechodiať u plomenysti lokony. Nad lehkoju posmiškoju – velyčezni soniačni okuliary u styli 60-ch, žovta oprava jakych kontrastuje z hliancevoju pomadoju.

Zrili modeli

Novozelandśka dyzajnerka Karen Uolker ne perša, chto viddaje perevahu litnim modeliam.

• Francysko Kosta, dyzajner domu Calvin Klein, skazav Guardianu 2010 roci: “JA choču praciuvaty z modeliamy, vik jakych vidpovidaje viku mojich klijentok… Žinka, jaka odiahaje mij odiah – ce žinka z pevnym žyttievym dosvidom”.
• 81-rična Karmen Delĺ’Orefajs, jaka predstavliala kolekciju Norisoĺ Ferarri na veresnevomu pokazi u Ńju-Jorku (na foto), skazala NBC News: “Možlyvo, Ameryka vyrostaje i počynaje prýmaty nas… Žyttia ne zakinčujeťsia pislia p’jatdesiaty”.
• 55-rična Džerri Choll, za slovamy Telegraph, proslavyla malovidomoho dyzajnera Žana Liuka Amslera na mynuloričnomu pokazi ot kutiur u Paryži.

Koen prynis ce foto ne v jakosti suveniru, jaký stareńka povisyť na stinu. Vono praciuje v velykomu sviti: reklamuje vsesvitnio vidomý brend. Okuliary Karen Walker nosiať styliahy, jich liubyť moloď, ale cioho roku oblyččiamy firmy staly modeli Koena – vikom vid 80 do 93 rokiv.

Jim ne styraly u “Fotošopi” zmoršky, ne tonuvaly pihmentni pliamy, ne rozmyvaly foto, ščob žinky zdavalyś molodšymy. I cia reklamna kampanija stala najuspišnišoju v istoriji brendu.

“My pidkresliuvaly ne vik, my chotily pidkreslyty optymizm, – pojasniuje novozelandśka dyzajnerka Karen Volker. – Reakcija molodych klijentiv bula odnostajnoju: vsi skazaly, ščo v starosti chočuť buty, jak ci žinky. A litni klijenty buly zadovoleni, ščo prožektor mody povernuvsia narešti j do nych”.

Dali my z Koenom jidemo do kvartyry u centri Manchettena, ščob pokazaty ciu ž fotosesiju 80-ričnij Džojs Karpati.

Vona uvažno vyvčaje svoji portrety. Holovu Džojs obliamovuje sribna kosa, na nosi – blyskuči roževi okuliary. V neji styĺ Sofi Loren abo Odri Chepbern: siro-čorni tony, blahorodna postava i perly.

Karpati – kolyšnia fešn-redaktorka i kerivnyk viddilu reklamy u Cosmopolitan. Jij čudovo vidomo, ščo industrija mody orijentujeťsia na molodych-bezdohannych ta ihnoruje litnich žinok – i jak obraz, i jak spožyvačiv. Trymajučy na kolinach vlasni reklamni znimky, vona rozmirkovuje, čy može zminytysia cia sytuacija.

“Vsi kampaniji adresovani molodym. A koly reklamisty vse ž namahajuťsia prodaty ščoś litnim, ce robyťsia pid haslom “antystarinnia”, – kaže Karpati. – JA nenavydžu same slovo “antystarinnia”. Vono posylaje liudiam nepravyĺnu ustanovku. Čomu ne skazaty “buď krasyvoju vse žyttia” abo “buď krasyvoju zavždy!”?

Koen tež vidčuvaje ciu nespravedlyvisť. Vin kaže, ščo babusia po materynśkij liniji bula joho natchnennyceju i druhom, i joho zavždy cikavyly litni liudy ta jichnij dosvid.

Džojs Karpati zi svojimy reklamnymy znimkamy

Jak výavylosia, bahato liudej podiliaje cej interes: bloh “Zrilý styĺ” vidvidalo uže 10 miĺjoniv liudej. Nezabarom výde u svit aĺbom fotohrafij Koena i dokumentaĺný fiĺm pro joho herojiń. Takož vin planuje vydaty dytiači rozmaliovky pro stareńkych.

“Moji personaži buduť syĺnymy i cikavymy osobystostiamy, – rozpovidaje vin. – JA choču, ščob dity dyvylyś na starisť biĺš pozytyvno, zamisť chvyliuvalyś pro zmoršky”.

Tym časom reklamný svit počynaje zminiuvatyś. Pislia Karen Walker modeli Koena z’javylysia u reklami Coach i Lanvin. “JA chotiv pokazaty inše starinnia, niž te, jake my bačymo v ZMI, – kaže Koen, – chotiv pokazaty tvorčych, enerhijnych liudej, ščob hliadači zrozumily: my ne vtračajemo, stajučy staršymy, a navpaky – zdobuvajemo”.

Prohuliajteś z fotohrafom vulyciamy Manhettena, i vy zrozumijete, jaký typaž vin šukaje. Na Medison-aveniu vystačaje litnich pań, obvišanych bižuterijeju i koliorovymy chutramy. Vony ne pryvertajuť uvahy Koena.

Žovte plattia, jake pryvernulo uvahu Koena

Na myť vin zacikavliujeťsia elehantnoju syvoju žinkoju, oblyččia jakoji chovajeťsia za šyrokymy krysamy kapeliucha. Fotohraf perebihaje dorohu – syhnaliať taksi, kamera ryzykovano metliajeťsia na reminci. Ale žinka joho rozčarovuje. “Vona vyhliadaje čudovo, ale ce sprava ruk kosmetolohiv, – zitchaje vin. – A meni potribna vyšukana i vodnočas pryrodna starisť”.

Koen fotohrafuje stareńkych, jaki majuť vyrazný styĺ – bajduže, klasyčný vin, nonkonformistśký čy uĺtrasučasný.

“Ale nasampered ja šukaju syĺnych, upevnenych v sobi liudej, tomu ščo vony – zrazky dlia nasliduvannia. Mene cikavyť babusia, jaka, može, i ne vpadaje nikomu u viči, ale po-osoblyvomu pov’jazuje šarfyk abo zalamuje kapeliušok”.

Posered 62-ji vulyci vin zavmyraje, pobačyvšy žinku iz palyčkoju. Z-pid jiji vovnianoji šapky vybyvajuťsia syvi pasma, pid koryčnevym puchovykom – ščoś kanarkovo-žovte. “Oho! – kaže Koen, priamujučy do neji. – B’juś ob zaklad, cia suknia u neji šče z p’jatdesiatych rokiv”.

Vin predstavliajeťsia, i jiji nastoroženisť zminiujeťsia na usmišku. Koen prosyť žinku rozstibnuty paĺto, ščob bulo krašče vydno plattia, i fotohrafuje jiji. Jij 102 roky, ale vona pozuje tak, niby robyť ce ščodnia.