Hihantśka freska Džeremi Dellera “Harný deń dlia velosypedystiv”
1 červnia v Veneciji vidkryvajeťsia 57-ma bijenale. Predstavnyk Brytaniji Džeremi Deller pryviz na vystavku tvory, v jakych dozvolyv sobi “ahresyvni” vypady proty elity.
Pid prycil potrapyly korolivśka sim’ja, kolyšnij prem’jer-ministr Toni Bler i osoblyvo – nenavysni chudožnyku “Rendž-rovery”.
“V kožnij z šesty kimnat ekspozyciji možna zustrity temu rujnuvannia”, – rozpoviv VVS sam Deller, laureat premiji Ternera.
Učasť u bijenale, jaku často nazyvajuť Olimpiadoju sučasnoho mystectva, beruť 88 krajin.
Vystavky roztašovani v paviĺjonach po vsiomu mistu.
Sered inšych učasnykiv – taki mytci jak Aj Vejvej, Anri Sala, Džesper Džast i Sara Ze.
Ekspozyciju Dellera pid nazvoju “Anhlijśka mahija” vidkryvaje hihantśka freska: poliový luń iz kryvavo-červonym “Rendž-roverom” v pazurach.
Vill Gomperc, redaktor viddilu mystectva
Džeremi Deller – sučasna versija renesansnoji liudyny.
Mytci 15-ho stolittia znalysia na bahatioch remeslach; Deller, za vlasnym vyznanniam, ne dosiah veršyn v žodnomu. Ale vin postijno produkuje jakiś ideji, spivpraciuje j kuruje robotu inšych na tematyčnych (jak pravylo, socio-polityčnych) vystavkach.
Taký pidchid navriad čy spodobajeťsia purystam abo, u našomu vypadku, korolevi.
Jiji Velyčnisť – patron Brytanśkoji Rady, orhanizatora vystavky Dellera, i jiji može deščo zbentežyty tvir, prysviačený pryncu Harri.
Skiĺky vidviduvačiv zrozumije usi niuansy “Anhlijśkoji mahiji” – važko skazaty. Odnak bezkoštovnym čajem buly zadovoleni vsi.
Cia kartyna natiakaje na skandal 2007 roku, koly nad majetkom Sandrinhem bulo zastreleno dvoch ridkisnych ptachiv. Policija dopytala v cij spravi prynca Harri, ale zvynuvačeń ne vysunula.
“Mene vzahali nepokojiť cia tema – žorstoke povodžennia iz tvarynamy, – kaže Deller. – Znaju, zvučyť banaĺno, ale toj vypadok buv osoblyvo ohydný. I bajduže, vin [prync Harri] zrobyv ce čy ni, fakt toj, ščo zahynuly dvoje velyčnych ptachiv. Moja kartyna – pro ce”.
Takož na cij, bez sumnivu, polityčnij vystavci je kartyny j maliunky uv’jaznenych, zokrema kolyšnich soldativ.
Sceny vijny v Iraku j Afhanistani susidiať tut iz portretamy Toni Blera, kolyšnioho holovy brytanśkoji rozvidky sera Ričarda Dijerlava, a takož doktora Devida Kelli, naukovcia, jaký praciuvav na uriad i buv znajdený mertvym pislia toho, jak postavyv pid sumniv najavnisť zbroji masovoho znyščennia v Iraku.
“Ce portrety liudej, jaki poslaly inšych liudej na vijnu, – kaže Deller. – Ce kartyny pro možnovladciv, i pro te, ščo označajuť jichni rišennia dlia nas”.
Choča vystavka krytykuje isteblišment, chudožnyk ziznajeťsia, ščo i sam do nioho naležyť.
“JA vyris v duže konservatyvnomu seredovyšči. Chodyv do pryvatnoji školy, včyvsia v universyteti – use jak treba. Otže, ja sam častyna isteblišmentu”.
Deller kaže, ščo vystavka výšla “ahresyvnoju” nespodivano naviť dlia nioho samoho, ale tym ne menš jij ne brakuje teploty j humoru.
Fresku iz lunem chudožnyk nazvav “Harný deń dlia velosypedystiv”, bo joho zachopyla ideja: hihantśký ptach zviĺniaje dorohy vid pozašliachovykiv.
Aj Vejvej vidtvoryv dlia bijenale umovy svoho uv’jaznennia
“”Rendž-rover” – naš voroh”, – smijeťsia Deller, sam zatiatý velosypedyst.
Ekspozycija prypravlena muzykoju: trynidadśký bend vykonuje klasyčnu rejvovu kompozyciju Voodoo Ray, a v odnij iz kimnat foto z turu Ziggy Stardust Devida Bouji (1972 rik) postavleni poruč z zobraženniamy sučasnych sociaĺnych protestiv.
Pop-kuĺtura zabezpečuje molodym liudiam “aĺternatyvnu reaĺnisť”, pojasniuje Deller, jaka dozvoliaje jim “utekty vid sociaĺnych, polityčnych ta ekonomičnych problem, z jakymy stykajuťsia jichni baťky”.
U cilomu, Anhlija Dellera – biĺš pochmura, niž Anhlija Denni Bojla i Frenka Kottrella, pokazana na vidkrytti londonśkych Olimpijśkych ihor. Deller ne menš ekscentryčný za cych mytciv, ale značno krytyčnišý.
Brytanśka audytorija zmože pobačyty joho vystavku v kinci roku: z bijenale jiji povezuť do Londona, Bristolia j Margita.
Venecijśka bijenale b’je rekordy
Za prohnozamy orhanizatoriv, ciohoričnu bijenale vidvidajuť do 500 tysiač hliadačiv.
U vas nemaje neobchidnoji versiji Flešplejera
Zavantažyty ostanniu versiju Flešplejera
Tiuremne kino
Narobyť halasu i ekspozycija kytajśkoho chudožnyka Aj Vejveja.
Džeremi Deller
• Narodyvsia v Londoni u 1966 roci.
• Specializujeťsia na konceptuaĺnomu mystectvi, video ta instaliacijach.
• Vyvčav istoriju mystectv v Instytuti Kurto i Sassekśkomu universyteti.
• U 1986 roci dva tyžni proviv na Fabryci Endi Vorhola u Ńju-Jorku.
• U 1993 roci zdijsnyv proekt “Vidkryta spaĺnia”: zaprosyv publiku do budynku svojich baťkiv, poky vony buly u vidpustci.
• U 2001 roci sprobuvav vidtvoryty Orhrivśki protesty – zitknennia miž šachtariamy j policijeju, ščo vidbuvalyś v 1980-ch rokach.
• U 2004 roci vyhrav premiju Ternera za proekt “Vidro pam’jati” – instaliaciju, ščo opysuvala joho mandry Techasom.
• U 2009 roci projichavsia po Ameryci z proektom “Te, ščo je” – peresuvnoju vystavkoju, u jakij demonstruvav irakcia, amerykanśkoho soldata i zalyšky avtomobilia, jaký vybuchnuv na vulyciach Bahdada.
• Odna iz ostannich robit – “Sviatotatstvo”: naduvna modeĺ Stounhendža.
Vin vystavliajeťsia u nimećkomu paviĺjoni, ale krim cioho – pryviz išče j pozakonkursnu robotu, prysviačenu svojemu uv’jaznenniu v tajemnij tiurmi u 2011 roci.
Proekt S.A.C.R.E.D. buv stvorený v umovach sekretnosti i perepravlený iz Kytaju do venecijśkoji cerkvy Sviatoho Antonina.
Ce šisť stalevych korobok, kožna z jakych važyť dvi z polovynoju tonny.
U nych je maleńki vikonečka, kriź jaki hliadač bačyť fiĺm – vidtvorennia toho 81 dnia, jaki Aj proviv u bilij kimnati, obbytij zvukoizoliacijnym materialom.
Na odnij zi stričok vin spyť, a nad nym stojať dvoje nahliadačiv. Na inšij – sydyť na unitazi, znovu pid nahliadom ochorony.
Za slovamy chudožnyka, vin chotiv “daty liudiam vyčerpne ujavlennia pro tiurmu”.
Instaliaciju vidkrýe v vivtorok 80-rična matir Aj – Hao In. Vona, jak i rešta hliadačiv, pobačyť robotu syna uperše.
Vidkryty vsi posylannia u tabach: [1 – 3]