Jak zachystytysia vid ahresyvnych odnolitkiv, porozumitysia iz baťkamy ta včyteliamy, jak pidhotuvatysia do peršoho seksu i čo robyty, koly tobi 15, a tebe nichto ne rozumije – iz takymy pytanniamy ukrajinśki dity najčastiše zvertajuťsia na anonimnu telefonnu liniju.
Pro ce v interv’ju VVS Ukrajina rozpovila dyrektor departamentu Nacionaĺnych “hariačych linij” žinočoho pravozachysnoho centru “La-Strada Ukrajina” Iryna Mydloveć.
Vid 1 sičnia, koly tam zapraciuvala okrema linija dlia ditej, do 1 červnia, koly v Ukrajini vidznačajuť Deń zachystu ditej, fachivci centru otrymaly ponad 10 tysiač telefonnych dzvinkiv.
Perevažno zi svojimy problemamy telefonuvaly same dity. Najbiĺše – vikom 12-15 rokiv, choča buvajuť vypadky, koly za dopomohoju zvertajuťsia i dev’jatyrični, rozpovila pani Iryna Mydloveć.
Inodi, za jiji slovamy, ditiam prostiše rozpovisty pro nabolile zovsim neznajomij liudyni, aniž blyźkym ta ridnym.
VVS Ukrajina: Na čo najčastiše skaržaťsia dity, jaki telefonujuť vam?
Iryna Mydloveć: Najčastiše zapyty vid ditej stosujuťsia mižosobystisnych stosunkiv miž diťmy: vzajemyn miž kochanymy liuďmy, z odnolitkamy, z odnoklasnykamy, a takož pytań statevoho vychovannia, stosunkiv z baťkamy ta včyteliamy.
Okrim toho, značna kiĺkisť dzvinkiv stosujeťsia nasyĺstva ta žorstokoho povodžennia iz diťmy, zokrema najčastiše vony stosujuťsia bulinhu. Bulinh – ce ćkuvannia miž odnolitkamy, koly odnoklasnyky obyrajuť odnu abo dvoch osib i počynajuť jich ćkuvaty, zaliakuvaty, znučatysia pered vsim klasom abo pered vsijeju kompanijeju.
Dity skaržaťsia, čo jich b’juť v školi čy v kompaniji na vulyci. Pry ciomu, vony bojaťsia rozpovidaty pro ce komuś, tomu čo jich zaliakujuť.
“Bulinh – ce ćkuvannia miž odnolitkamy, koly odnoklasnyky obyrajuť odnu abo dvoch osib i počynajuť jich ćkuvaty, zaliakuvaty, znučatysia pered vsim klasom abo pered vsijeju kompanijeju“
Iryna Mydloveć, konsuĺtant
Na prevelyký žaĺ, v našomu suspiĺstvi take javyče je, i dzvinky same z pytań bulinhu my otrymujemo dosyť často.
Buv taký vypadok, koly nam počav telefonuvaty chlopčyk-syrota, jaký žyv v internati. Vin počav rozpovidaty pro problemy stosunkiv iz odnolitkamy – pro te, čo vin ne može znajty z nymy spiĺnoji movy, nad nym znučajuťsia.
Potim, koly pislia kiĺkoch dzvinkiv miž nym ta konsuĺtantom vynyklo dostatnio doviry, vin rozpoviv, čo naspravdi nasyĺstvo stosovno nioho čyniať ne lyše odnolitky, ale j pracivnyky zakladu.
I my razom iz upovnovaženym prezydenta z prav dytyny inicijuvaly perevirku, v rezuĺtati jakoji dijsno výavylosia, čo cej fakt maje misce. Dytynu zabraly iz toho internatu, zaraz vin žyve v dytiačomu budynku simejnoho typu, telefonuje nam deś raz na misiać, rozpovidaje, jak v nioho spravy. Vin zaraz spivaje u chori, jomu vse podobajeťsia.
Ce – harný pryklad toho, jak za dopomohoju spivpraci riznych struktur možna vyrišyty doliu kožnoji okremoji dytyny.
Odnak, je duže bahato dzvinkiv, jaki stosujuťsia, napryklad, statevoho vychovannia. Odnoho razu nam telefonuvav 15-ričný chlopeć, jaký zbyravsia počaty stateve žyttia zi svojeju divčynoju, ale vin duže chvyliuvavsia, jak ce zrobyty pravyĺno, čob vona ne zavahitnila, čob jij bulo prýemno, jak vzahali iz neju pro ce pohovoryty. Tobto ce ti pytannia, jakym v školi, na žaĺ, ne nadajuť dostatnioji uvahy.
Vin takož soromyvsia spytaty pro ce u baťkiv, bo vvažav, čo z baťkamy pro ce ne hovoriať. Jomu nabahato prostiše bulo zatelefonuvaty absoliutno neznajomij liudyni, jaku vin nikoly ne bačyv, i obhovoryty te, čo joho turbuje.
Koly dytyna rozpovidaje pro zločyn…
“Odnoho razu nam telefonuvav 15-ričný chlopeć, jaký zbyravsia počaty stateve žyttia zi svojeju divčynoju, odnak vin duže chvyliuvavsia, jak ce zrobyty pravyĺno, čob vona ne zavahitnila, čob jij bulo prýemno, jak vzahali iz neju pro ce pohovoryty. “
Iryna Mydloveć, konsuĺtant
VVS Ukrajina: Čy ne bulo b dociĺnym v ciomu vypadku takož konsuĺtuvaty baťkiv?
Iryna Mydloveć: U nas je praktyka kompleksnoho konsuĺtuvannia. My maly vypadok, koly nam zatelefonuvala žinka i rozpovila pro konflikt zi svojim 14-ričnym synom. My konsuĺtuvaly jiji, rozmovlialy bezposerednio z chlopčykom i paraleĺno namahalysia vyrišyty sytuaciju, jaka sklalasia v rodyni.
V nych buly neprosti vzajemyny čerez perechidný vik – i chlopčyk ne chotiv v čomuś rozumity te, čo okrim prav u nioho je če j pevni obov’jazky, ale vodnočas i mama ne davala jomu rozvyvatysia jak osobystosti, vyslovliuvaty ti dumky, jaki vin chotiv vyslovliuvaty.
I same taka praktyka paraleĺnoho konsuĺtuvannia daje najkrači rezuĺtaty, oskiĺky tak možna vyrišyty konflikt u rodyni. Odnak, zvisno, u takych vypadkach bulo b dobre zvernutysia do očnoho psycholoha.
VVS Ukrajina: Jak vy reahujete u tych vypadkach, koly do vas telefonuje dytyna i rozpovidaje pro čoś, čo maje javni oznaky zločynu?
Iryna Mydloveć: Tut je dva varianty. Cia linija je konfidencijnoju, my ne majemo prava zvernutysia kudyś, koly dytyna ce zaperečuje, bo vona nam dovirylasia, rozpovila pro tajemnyciu, jaku, možlyvo, ne rozpovidala nikomu inšomu.
Odnak jakčo dytyna zhodna peredaty ciu informaciju, my nadsylajemo zapyty do služby u spravach ditej- napryklad, jakčo z diťmy žorstoko povodiaťsia u rodyni.
Cia spivpracia dobre nalahodžena. Odnoho razu nam zatelefonuvala divčyna z Ĺvivśkoji oblasti i rozpovila pro nasyĺstvo, jake včyniaje nad neju jiji mama. My odrazu nadislaly faksom lyst do služby u spravach ditej, i vže toho ž večora jiji pracivnyky prýichaly na misce i vyrišyly sytuaciju.
“Vyrostajuť ahresory”
VVS Ukrajina: Dechto vvažaje, čo vychovannia ditej – ce vnutrišnie pytannia sim’ji. čo vy dumajete z cioho pryvodu?
Iryna Mydloveć: Sim’ja – ce grunt dlia naciji – dlia toho, čob my mohly rosty i rozbudovuvaty ukrajinśke suspiĺstvo. Jakčo my budemo vidštovchuvatysia vid toho, čo pobyttia i simejne nasyĺstvo vseredyni sim’ji – ce simejni problemy, to z takoji sim’ji vyrostuť dity, v čýich sim’jach zhodom vidbuvatymeťsia te same.
Vyrostajuť ahresory, i vony navriad čy zmožuť donesty svojim ditiam, čo isnujuť inši, nekonfliktni, biĺš cyvilizovani metody vyrišennia jakychoś pytań.
Bo fizyčne nasyĺstvo – ce, perš za vse, porušennia prav liudyny. A dytyna je peredusim liudynoju. Fizyčne nasyĺstvo, jake dytyna terpyť zmalku, ne prochodyť bez slidu i daje svoji rezuĺtaty u majbutniomu. Taki dity stajuť biĺš zamknenymy, biĺš ahresyvnymy, jim važče znajty spiĺnu movu v kolektyvi, jim skladniše vlaštuvatysia na robotu čy znajty nekonfliktný metod vyrišennia spirnych sytuacij.
Jakčo my chočemo takoho majbutnioho dlia svojich ditej, to my možemo i dali hovoryty, čo ce simejna sprava. Ale, jakčo my chočemo bačyty naše suspiĺstvo biĺš cyvilizovanym, čob naši dity častiše usmichalysia, to my majemo vidijty vid tych pryncypiv, jaki spoviduvalysia raniše abo vzahali nikoly ne buly prýniatnymy.
“V dytyny je takož i pravo – obyraty, kym vona choče buty u majbutniomu, pravo na viĺne vid nasyĺstva i žorstokoho povodžennia žyttia, pravo buty kochanoju, otočenoju turbotoju svojich baťkiv“
Iryna Mydloveć, konsuĺtant
VVS Ukrajina: Sudiačy zi zverneń ditej, jaki telefonujuť vam, jak vyhliadaje kartyna iz dotrymannia jich prav v Ukrajini?
Iryna Mydloveć: Na prevelyký žaĺ, v Ukrajini ne vvažajeťsia, čo dytyna maje prava. U nas vvažajeťsia, čo dytyna maje obov’jazky: dytyna musyť včyty uroky, myty posud, dopomahaty baťkam… Ce dijsno tak – dytyna povynna robyty pevni reči.
Odnak, v dytyny je takož i pravo – obyraty, kym vona choče buty u majbutniomu, pravo na viĺne vid nasyĺstva i žorstokoho povodžennia žyttia, pravo buty kochanoju, otočenoju turbotoju svojich baťkiv.
I meni zdajeťsia, čo ci prava my majemo stavyty ponad naši bažannia, čob dity žyly i ne hovoryly pro problemy, jaki je vseredyni jichnich simej.
Tomu čo zazvyčaj, jakčo v sim’ji je pevna problema – konflikt miž baťkamy čy fizyčne nasyĺstvo odnoho člena stosovno inšoho – to dity duže často straždajuť. Vony je i svidkamy fizyčnoho nasyĺstva, i postraždalymy vid nasyĺstva psycholohičnoho.
Zamisť toho, čob namahatysia prychovaty ce vseredyni sim’ji, nam varto podumaty pro te, jake majbutnie čekaje na našych ditej. Meni zdajeťsia, čo my razom majemo praciuvaty nad tym, aby dytyna počuvalasia zachyčenoju i takoju, jaku liubliať ta pro jaku turbujuťsia – rodyna, včyteli, druzi, odnolitky.
Z Irynoju Mydloveć rozmovliav Roman Lebeď.