Rozrobku bojovych robotiv veduť u SŠA, Velykobrytaniji ta Izrajili
Tema bojovych robotiv bude obhovoriuvatysia na naradi Rady OON z prav liudyny v Ženevi.
Zasidannia zasluchaje zvit, jaký zaklykaje pryzupynyty vykorystannia takych robotiv, doky ne bude vyznačena etyčnisť jich vykorystannia.
Bojovymy robotamy vvažajuťsia mašyny, zaprohramovani na vbyvstvo liudej i znyščennia cilej. Na vidminu vid bezpilotnych litaĺnych aparativ, na poli boju vony možuť praciuvaty avtonomno.
Jich rozrobliajuť u SŠA, Velykobrytaniji ta Izrajili, ale poky ščo v boju roboty ne vykorystovuvalysia.
Pravozachysni hrupy vvažajuť, ščo jich zastosuvannia stavyť serjozni moraĺni pytannia pro te, jak vedeťsia vijna, povidomliaje korespondent VVS z Ženevy. Chto uchvaliuje rišennia pro vbyvstvo? Čy može robot vidriznyty vijśkovoho vid myrnoho žytelia?
Vodnočas moratorij, do jakoho zaklykaje zvit OON, ne zovsim vlaštovuje pravozachysni hrupy, jaki vystupajuť za povnu zaboronu cych robotiv.
“Roboty-vbyvci” čy “rozumni mašyny”?
Osnovna problema, jak nahološujuť pravozachysnyky, poliahaje ne u vykorystanni robotiv jak zbroji, – taki mašyny vže ne peršý rik vykorystovujuťsia u vijśkovych operacijach, – a v kontroli nad procesom uchvalennia rišeń.
“Tradycijný pidchid poliahaje v tomu, ščo je vojin i je zbroja. Ale zaraz my bačymo, ščo zbroja staje vojinom, zbroja sama uchvaliuje rišennia“
Kristof Chejns, ekspert OON
“Tradycijný pidchid poliahaje v tomu, ščo je vojin i je zbroja, – kaže ekspert OON Kristof Chejns. – Ale zaraz my bačymo, ščo zbroja staje vojinom, zbroja sama uchvaliuje rišennia”.
Laureat Nobelivśkoji premiji myru Džodi Viĺjams vede hromadianśku kampaniju “Zupynymo robotiv-vbyvć” z metoju zaboronyty doslidžennia u sferi stvorennia robotiv, zdatnych do samostijnoho uchvalennia rišeń na poli boju.
“Jakščo dozvolyty i dali zdijsniuvaty doslidžennia v cij haluzi, to metody vedennia vijny cilkom zminiaťsia v žachlyvý bik”, – kaže vona.
Odnak dejaki dotrymujuťsia dumky, ščo proces uchvalennia rišeń robotamy možna avtomatyčno kontroliuvaty. Profesor Ronaĺd Arkin z Technolohičnoho instytutu štatu Džordžija rozrobyv koncepciju “etyčnoho rehuliatora”.
Robot bude zaprohramovaný vidpovidno do norm mižnarodnoho prava i pravyl zastosuvannia zbroji. “Vsi počynajuť kryčaty: roboty-vbyvci, roboty-vbyvci. Ale u nas soldaty liudej vbyvajuť, žachy tryvajuť, i tak bulo z samoho počatku vijśkovoji istoriji”, – vidznačaje vin.
“Nam potribni technolohiji dlia skoročennia kiĺkosti žertv sered myrnoho naselennia”, – kaže profesor Arkin.
Hlobaĺna vijna mašyn?
Okrim moraĺnych aspektiv vynykajuť takož stratehični j vijśkovi ryzyky, zokrema, zahroza nekontroliovanoji honky ozbrojeń.
“Ce technolohija, jaka švydko rozvyvajeťsia i jaka ne potrebuje velykych potužnostej“
Piter Sinher, ekspert instytutu Brukinhsa
Zaraz bezumovnym liderom u rozrobci vijśkovych technolohij lyšajeťsia SŠA, ale ne fakt, ščo tak bude i v dovhostrokovij perspektyvi.
“Na siohodni 76 krajin rozrobliajuť prohramy zastosuvannia robotiv u vijśkovych ciliach”, – vkazuje ekspert instytutu Brukinhsa Piter Sinher.
“Ce technolohija, jaka švydko rozvyvajeťsia i jaka ne potrebuje velykych potužnostej. Siohodni za kiĺka soteń dolariv možna kupyty bezpilotnyk, jaký kiĺka rokiv tomu buv dostupný lyše vijśkovym”, – rozpovidaje vin.
Do toho ž hostro postaje pytannia pro bezpeku rozrobky novych technolohij. “Ujaviť, ščo chakery zlamaly systemu upravlinnia takymy robotamy, i vony počynajuť vbyvaty svojich že soldativ”, – zaznačaje Džodi Viĺjams.