Aĺpinisty hotovi do nebezpeky, ale ne vid liudej, a vid pryrody
Ihor Sverhun, Badavi Kašajev, Dmytro Koniajev. Vony buly dosvidčenymy aĺpinistamy, u kožnoho na rachunku ne odna skorena veršyna, zdolaný pik, pryborkana hora, ne odyn nebezpečný maršrut, ne odne ryzykovane schodžennia. Vony znaly, liubyly j považaly hory: vmilo unykaly nebezpeky, ne ryzykuvaly zarady adrenalinu. Vony projšly vyprobuvannia horamy – na vytryvalisť, na zavziatisť, na sylu duchu. I vony ne maly zahynuty nahloju nasyĺnyćkoju smertiu, schožoju na stratu.
U Charkivśkomu aĺpklubi vtratu trioch tovaryšiv sprýmajuť jak osobyste j rodynne hore. Adže aĺpinistśka spiĺnota – spivtovarystvo osoblyve, ce ne prosto znajomstvo na tli spiĺnoho chobi. Ce družba, perevirena horamy: buď-komu svoje žyttia ne doviryš. Tomu charkiv’jany i dosi ne zbahnuly, ščo Ihor, Badavi j Dmytro ne povernuťsia z hir. Bahato chto potajky spodivajeťsia, ščo zvistka pomylkova: prosto prykre neporozuminnia, i oś-oś nadijde oficijne sprostuvannia.
Pro kožnoho z zahyblych aĺpinistiv u aĺpklubi rozpovidajuť desiatky istorij: kurjoznych, romantyčnych, pryhodnyćkych. Z kožnym iz nych pov’jazani spohady. Z kožnym je foto, video, spiĺný pochid u Kilimandžaro abo Tiań-Šań.
“Ce velyka vtrata dlia nas. Ne tiĺky dlia mene osobysto. A vzahali – dlia Charkova, dlia Ukrajiny, dlia usioho hirśkoho sportu“
Aĺpinist Andrij Kijko, druh i koleha Ihoria Sverhuna
Ihor Sverhun, sered inšoho, buv učytelem i huru dlia kiĺkoch pokoliń charkivśkych hirśkych turystiv. “Ce velyka vtrata dlia nas. Ne tiĺky dlia mene osobysto. A vzahali – dlia Charkova, dlia Ukrajiny, dlia usioho hirśkoho sportu”, – aĺpinist Andrij Kijko kiĺka raziv buv u pakystanśkych Himalajach. Rozpovidaje, ščo krajina ne spravliaje vražennia nebezpečnoji, navpaky: “Naviť ne ujavliav, ščo take možlyve v Pakystani. Liudy, jaki tam žyvuť, – vony dobrozyčlyvi i myroliubni. Tam i ochorona, i posluhy, i vzahali – vony nastiĺky cinujuť turystiv! Ce ž jichnij zarobitok!”
Hory – ryzykovane zachoplennia, i kožen aĺpinist usvidomliuje nebezpeku. Buď-jake schodžennia može staty ostannim. Pro ce ne hovoriať uholos, ale pro ce zavždy pam’jatajuť. Ta vse odno: nichto z druziv, z blyźkych ne buv hotový vtratyty tovaryšiv, ne sprýmaje jich zahybeĺ jak zakonomirnu.
“Tak, u horach trapliajuťsia prykri vypadky. Ale ja tak i ne možu zbahnuty: liudyna 20 rokiv ryzykuvala žyttiam u horach, a zahynula vid kuli jakohoś fanatyka! Ce duže bezhluzdo j sumno”, – dilyťsia počuttiamy odnoklubnyk zahyblych Pavlo Sydorenko. Bahatoričný druh, vin pryhaduje, jak razom z Ihorem Sverhunom zadumav schodžennia na Nanha-Parbat charkivśkoju komandoju. I tiĺky vypadkovo Pavla ne bulo tam, razom iz tovaryšamy.
Nanha-Parbat – veršyna norovlyva, rozpovidajuť aĺpinisty. Vona vymahaje najvyščoho rivnia pidhotovky: “prostych maršrutiv tam nemaje, hora skriź neprystupna”. Dev’jata za vysotoju, vona vchodyť do trijky najnebezpečnišych 8-tysiačnykiv svitu.
Charkivśka ekspedycija na horu rozpočalaś 6 červnia i mala zaveršytyś u seredyni lypnia. Ce schodžennia aĺpinisty planuvaly prysviatyty 70-riččiu vyzvolennia Charkova vid fašystśkych zaharbnykiv (sviatkujeťsia 23 serpnia).
“U ciomu rajoni nikoly ne bulo nijakych incydentiv z miscevym naselenniam. JE rajony, de konflikty čas vid času trapliajuťsia, ale tut zavždy bulo vse spokijno. Ce peršý v istoriji taký napad. I vzahali, vperše v istoriji aĺpinizmu taký konflikt torknuvsia aĺpinistiv”, – rozpoviv Hennadij Kopijka, holova Charkivśkoji federaciji aĺpinizmu ta skelelazinnia.
“Ce peršý v istoriji taký napad. I vzahali, vperše v istoriji aĺpinizmu taký konflikt torknuvsia aĺpinistiv“
Hennnadij Kopijka, holova Charkivśkoji federaciji aĺpinizmu
V rozmovi z presoju aĺpinisty prychovujuť rozpač i smutok. Kažuť, trymajuťsia zarady rodyn zahyblych: materiam, družynam, ditiam – nabahato hirše. Koordynujuť zusyllia, zbyrajuť hroši, ščob pidtrymaty ridnych i dopomohty jim perežyty vtratu.
V aĺpklubi ne zamovkajuť telefony: dzvoniať odnoklubnyky, druzi, znajomi, aĺpinisty z riznych kutočkiv svitu – vyslovliujuť spivčuttia. Hennadij Kopijka trymaje zv’jazok z reštoju hrupy: p’jatero učasnykiv ekspedyciji pid čas napadu znachodylyś vyšče na hori i vyžyly.
U aĺpinistiv je poniattia “hora ne pustyla”. Tak kažuť u vypadkach, koly pid čas schodžennia stajeťsia ščoś tryvožne: raptovo psujeťsia pohoda, schodyť lavyna. Zabobonni hirśki turysty sprýmajuť ce jak znak i zazvyčaj pereryvajuť pidjom.
Ale ce – povaha do stychiji, a strach pered bezhluzdoju žorstokistiu, kažuť v aĺpklubi, vid hir ne vidverne. Tomu aĺpinisty planujuť novi, inši pochody v hory, – rozpovidaje Pavlo Sydorenko: “Ihor (Sverhun) liubyv hory, vin bahatiom liudiam pryvyv ciu liubov, bahato liudej zobov’jazani jomu tym, ščo pobuvaly u najekzotyčnišych, najkrasyvišych kutočkach planety. Ne možna, ščob ce zupynyloś, perervalosia, zakinčyloś takoju sumnoju istorijeju”.