Pislia toho, jak Edvard Snouden u nediliu vyletiv iz Honkonhu do Moskvy, Spolučeni Štaty rozkrytykuvaly Rosiju j Kytaj.

Prezydent Barak Obama zajavyv, ščo SŠA vykorystovuvaly “vsi možlyvi zakonni metody”, ščob zatrymaty vykryvača.

Deržavný sekretar SŠA Džon Kerri skazav, ščo joho deržava bude “rozčarovana”, jakščo výavyťsia, ščo Rosija j Kytaj dopomohly Snoudenu uchylytyś vid ekstradyciji.

“Jakoju b ne bula podaĺša dolia Edvarda Snoudena, te, ščo vin rozholosyv detali masštabnoji operaciji z monitorynhu, matyme duže serjozni dyplomatyčni naslidky“

Džonatan Markus, dyplomatyčný korespondent BBC

Narazi vtikač, jak vvažajuť, vse šče perebuvaje v Rosiji. Vin poprosyv Ekvador pro polityčný prytulok.

Bilý dim, za slovamy rečnyka Džeja Karni, ne viryť, ščo Honkonh mav pryčyny vidpustyty Snoudena.

SŠA anuliuvaly pasport utikača. Nič proty ponedilka, vin, jak vvažajuť, proviv u hoteli v tranzytnij zoni moskovśkoho aeroportu “Šeremeťjevo”.

U ponedilok na im’ja Snoudena buv zabroniovaný kvytok na Kubu, ale na bortu litaka joho ne pomityly.

30-ričný IT-fachiveć perebuvaje u rozšuku, bo povidomyv ZMI pro tajemnu deržavnu prohramu stežennia za hromadianamy. Vin diznavsia pro neji, praciujučy za kontraktom na Ahentstvo nacionaĺnoji bezpeky.

Snoudenu inkryminujuť prysvojennia deržavnoji vlasnosti, nesankcionovane rozhološennia informaciji, pov’jazanoji z nacionaĺnoju bezpekoju, ta umysne rozhološennia sekretnych rozviduvaĺnych danych.

“Svidomý vybir”

Prezydent Obama korotko zhadav pro Snoudena v ponedilok na zustriči z žurnalistamy v Bilomu domi. “My vykorystovujemo vsi možlyvi zakonni metody i spivpraciujemo z inšymy krajinamy, ščob zabezpečyty toržestvo zakonu”, – skazav prezydent.

Raniše Džon Kerri v chodi svoho vizytu do Indiji zajavyv, ščo SŠA buduť “duže sturbovani”, jakščo výavyťsia, ščo Kytaj “svidomo” dozvolyv Snoudenu vyletity z Honkonhu.

“Ce bez sumnivu matyme naslidky i vplyne na naši vidnosyny”, – skazav vin.

Pan Kerri takož zaklykav Rosiju “dotrymuvatyś zakonu, bo ce v interesach usich”.

Džej Karni pizniše skazav na pres-konferenciji: “Naskiĺky my rozumijemo, vin [Snouden] vse šče perebuvaje v Rosiji”.

V rizkomu toni vin zajavyv, ščo Vašynhton “ne kupyťsia” na zajavy Honkonhu pro te, ščo amerykanśki dokumenty pro ekstradyciju buly oformleni nenaležnym čynom, a otže, pidstav zatrymaty Snoudena ne bulo.

“Ce buv svidomý vybir honkonźkoji administraciji – vidpustyty utikača, nezvažajučy na order pro joho arešt, i ce rišennia, poza sumnivom, nehatyvno poznačyťsia na amerykanśko-kytajśkych stosunkach”, – skazav pan Karni.

Takož vin dodav, ščo vysokoposadovci postijno informujuť Baraka Obamu pro rozvytok podij, i zaklykav Rosiju doklasty usich zusyĺ, ščob vidpravyty Snoudena do SŠA.

Tym časom rosijśke ahentstvo “Interfaks” povidomylo z posylanniam na poinformovane džerelo, ščo Moskva rozhlianula prochannia SŠA pro ekstradyciju, ale ne može zatrymaty kolyšnioho kontraktnyka, bo vin oficijno ne peretnuv kordonu Rosiji.

“Dokladiť vsich zusyĺ”

Pan Snouden perechovuvavsia v Honkonzi, koly ZMI opublikuvaly joho vykryvaĺni materialy.

Pid čas svoho vizytu do V’jetnamu v ponedilok ministr zakordonnych sprav Ekvadoru Rikardo Patińjo začytav lyst pana Snoudena iz prochanniam nadaty jomu prytulok, bo vin bojiťsia “peresliduvań z boku SŠA ta jichnich ahentiv”.

Pan Patińjo pidtverdyv, ščo zaraz Ekvador rozhliadaje ce prochannia.

Vlada Ekvadoru zv’jazalasia iz Moskvoju, jaka maje pravo “prýniaty rišennia, jake vvažaje najbiĺš vidpovidnym svojim zakonam, polityci ta normam mižnarodnoho prava, jaki možna zastosuvaty u ciomu vypadku”, – zajavyv vin.

Chto taký Edvard Snouden?

Na zapytannia pro te, čy znaje vin, de zaraz Snouden, čynovnyk vidmovyvsia vidpovidaty.

“My vrachujemo pozyciju SŠA i prýmemo rišennia v ustanovlenomu poriadku”, – skazav vin i dodav, ščo dlia Ekvadoru “na peršomu misci” stojiť zachyst prav liudyny.

SŠA i Ekvador majuť vzajemnu uhodu pro ekstradyciju, ale vona ne stosujeťsia “pravoporušeń i zločyniv polityčnoho charakteru”.

Pana Snoudena pidtrymuje vykryvaĺnyćký sajt Wikileaks. U nediliu cia orhanizacija povidomyla, ščo kolyšnij komp’juternyk priamuje do Ekvadoru v suprovodi jiji dyplomativ ta jurystiv.

Ekvador uže dav polityčný prytulok zasnovnyku Wikileaks Džulianu Assanžu, jaký zaraz žyve u posoĺstvi cijeji krajiny v Londoni. Švedśka vlada rozšukuje joho u zv’jazku zi spravoju pro zgvaltuvannia, choča sam pan Assanž usi zvynuvačennia vidkydaje.

U ponedilok zasnovnyk Wikileaks povidomyv, ščo Snouden perebuvaje “v bezpeci i v dobromu zdorov’ji” i jide do Ekvadoru “bezpečnym šliachom čerez Rosiju ta inši deržavy”.

Vin takož skazav, ščo vtikač pokynuv Honkonh za posvidkoju bižencia, vydanoju Ekvadorom, i ne maje pry sobi žodnoji sekretnoji informaciji, jaka stosujeťsia Ahentstva nacionaĺnoji bezpeky.

Zavdiaky Snoudenu hromadśkisť diznalasia, ščo SŠA zbyrajuť kolosaĺni obsiahy informaciji pro telefonni dzvinky ta dijaĺnisť hromadian vsioho svitu u Interneti. Vidpovidna prohrama ANB nazyvajeťsia Prism.

Raniše pan Snouden zajavliav, ščo joho diji staly reakcijeju na “dovhý šereh brechni” z boku vysokoposadovciv.

Natomisť vlada SŠA vyslovylaś na zachyst prohramy stežennia. Jak stverdžujeťsia, za konkretnymy hromadianamy SŠA ne stežať za dopomohoju Prism bez vidpovidnoho orderu, a krim toho, za prohramoju nahliadajuť sudovi orhany.