Tema armiji ta nacionaĺnoji bezpeky na ciohoričnych parlamentśkych vyborach je odnijeju z kliučovych u vyborčych prohramach usich holovnych učasnykiv kampaniji.
Vsi polityky obiciajuť modernizuvaty armiju ta zbiĺšuvaty sociaĺne zabezpečennia vijśkovoslužbovciv.
Takož sered pytań, jakych torkajuťsia kandydaty v deputaty: vstup čy ne vstup do NATO, vidnovlennia jadernoho arsenalu Ukrajiny, informacijna bezpeka krajiny ta pidhotovka partyzaniv.
Eksperty kažuť, ščo militaryzacija prohram je vidpoviddiu na vyklyky, jaki postaly pered Ukrajinoju, ale vbačajuť u ciomu i zahrozy.
“Militaryzacija” prohram
Očikuvano možna hovoryty pro vidčutnu “militaryzaciju” peredvyborčoji rytoryky ukrajinśkych politykiv.
Napryklad, u “Bloci Porošenka” kolyšniu oboronnu polityku nazyvajuť “časamy nevypravdanoho pacyfizmu”. “Zmicnennia oboronozdatnosti krajiny maje staty zahaĺnonacionaĺnoju spravoju, dilom vsich i kožnoho”, – vvažajuť u proprezydentśkij partiji.
Šče dali jduť u Radykaĺnij partiji Oleha Liaška, de obiciajuť “stvoryty potencijni partyzanśki zahony i pidhotuvaty cyviĺne naselennia do oborony velykych mist”.
U “Hromadianśkij pozyciji” Anatolija Hrycenka systemu terytoriaĺnoji oborony planujuť zrobyty odnym z elementiv systemy zachystu krajiny – poruč z kontraktnoju armijeju ta vijśkovym rezervom postijnoji hotovnosti. “Samopomič” takož provodytyme vijśkovu pidhotovku dlia rezervu armiji u vypadku svojeji peremohy.
“Pravý sektor” u svojij prohrami obiciaje odrazu vvesty vojenný stan, a “Baťkivščyna” – orhanizuvaty Stavku Verchovnoho Holovnokomanduvača, čerez jaku prezydent bude keruvaty oboronoju.
“Svoboda” ž choče obmežyty režym vojennoho stanu lyše terytorijeju bojovych dij ta paraleĺno zaprovadyty “systemu zahaĺnoho vijśkovoho vyškolu hromadian”.
Rozvytok armiji
Uslid za prezydentom dejaki polityky obiciajuť zbiĺšyty biudžet armiji do 5% VVP
Nezaležno vid ideolohiji ta polityčnych pohliadiv, partiji obiciajuť rozvyvaty i modernizuvaty Zbrojni syly Ukrajiny.
U absoliutnij biĺšosti vyborčych prohram jdeťsia pro suttieve zbiĺšennia vydatkiv na armiju. Ščopravda, konkretyzaciji toho, jak same zroste biudžetna pidtrymka ukrajinśkych vijśk, ne navodyťsia.
Lyše “Svoboda” hovoryť pro zbiĺšennia finansuvannia zbrojnych syl do 5% VVP (te same obiciaje prezydent Petro Porošenko u svojij “Stratehiji 2020”) ta pokryttia vydatkiv na oboronu “za rachunok opodatkuvannia nadprybutkiv oliharchiv”.
Šče odyn obov’jazkový punkt vsich vyborčych prohram – pokraščennia sociaĺnoho zachystu vijśkovoslužbovciv ta učasnykiv bojovych dij.
Tut obicianky kolyvajuťsia vid tradycijnych “zabezpečennia vijśkovoslužbovciv žytlom, hidnym rivnem žyttia i sociaĺnymy harantijamy” (KPU) do “nadannia neobchidnoho medyčnoho obsluhovuvannia, protezuvannia svojim herojam, i za zabezpečennia žytlom, nadannia sociaĺnych harantij rodynam tych, chto zahynuv u bojach za Ukrajinu” (“Narodný front”).
Zminiuvaty Vojennu doktrynu Ukrajiny planujuť u partiji Tihipka “Syĺna Ukrajina” ta “Narodnomu fronti” (ostanni proponujuť vyznačyty tam Rosiju jak “deržavu-ahresora”).
Vstup do NATO ta jaderna zbroja
Pro vstup do Pivničnoatlantyčnoho aĺjansu priamo hovoriať u “Hromadianśkij pozyciji” Hrycenka, “Narodnomu fronti” i “Svobodi”, a “Baťkivščyna” naviť proponuje provesty referendum pro vstup do NATO odnočasno z parlamentśkymy vyboramy 26 žovtnia 2014 roku.
“Pravý sektor” u svojij prohrami hovoryť lyše pro “vzajemodiju” z NATO, a partija “Samopomič” – pro “vidmovu vid pozablokovoho statusu”.
Vodnočas KPU tradycijno katehoryčno vystupaje proty Pivničnoatlantyčnoho aĺjansu ta “za vidnovlennia dobrosusidśkych i braterśkych vidnosyn z deržavamy SND, najperše z Rosijeju, Bilorusijeju i Kazachstanom”. Dotrymuvatysia nejtralitetu i pozablokovoho statusu Ukrajiny obiciajuť i v “Opozycijnomu bloci”.
“Blok Porošenka”, Radykaĺna partija Liaška ta partija Tihipka “Syĺna Ukrajina” temu vojennych blokiv obchodiať storonoju.
Natomisť Radykaĺna partija obiciaje vidnovyty jaderný arsenal Ukrajiny. Te same svojim vyborciam proponujuť u “Pravomu sektori”.
Informacijna bezpeka
Novym punktom bezpekovoji častyny vyborčych prohram ukrajinśkych partij stalo zabezpečennia informacijnoji bezpeky.
Zakonodavčo zachyščaty nacionaĺný informacijný prostir zobov’jazujuťsia “Samopomič”, “Pravý sektor” ta “Narodný front”.
A “Hromadianśka pozycija” Hrycenka choče stvoriuvaty “efektyvnu systemu informacijnoji ta kibernetyčnoji bezpeky krajiny, z oporoju na novitni rozrobky vitčyznianoho IT-sektoru”.
Technolohija čy prahnennia reform?
Vykorystannia vijśkovoji tematyky u vyborčych prohramach ta zalučennia vijśkovoslužbovciv do vyborčych spyskiv zaraz odnočasno je i polityčnoju technolohijeju, i reaĺnym prahnenniam politykiv zminyty armiju, vvažajuť polityčni eksperty.
Dyrektor sociaĺno-inžynirynhovoho ahentstva “Hajdaj.Kom” Serhij Hajdaj rozpovidaje: “Siohodni sama sytuacija dyktuje – Ukrajina ne vyžyve, jakščo ne reformuvatyme armiju ta ne stane po-spravžniomu militarnoju krajinoju”.
Vin dodaje, ščo zalučennia vijśkovoslužbovciv do polityky je pozytyvnym momentom ta dozvolyť sformuvaty novu nacionaĺnu elitu.
“Raniše u nas v polityku partokraty (jšly – Red.), potim – velyki biznesmeny i bandyty. A treba, ščob tudy jšly hromadśki dijači i vijśkovi. Same vony najbiĺš zorijentovani na zachyst nacionaĺnych interesiv, dlia čoho polityka, vlasne, j isnuje”, – kaže Serhij Hajdaj.
Polittechnoloh, dyrektor kompaniji personaĺnoho ta stratehičnoho konsaltynhu “Berta Communications” Taras Berezoveć vidznačaje, ščo partiji pidlaštovujuťsia pid pozytyvni zminy u stavlenni suspiĺstva do armiji.
“Polityky vykorystovujuť vijśkovych dlia zbiĺšennia svojeji polityčnoji kapitalizaciji”, – hovoryť ekspert.
Vodnočas, na joho dumku, zalučennia vijśkovych z bojovym dosvidom do polityky mistyť u sobi i pevni zahrozy. Zokrema jdeťsia pro nebezpeku povtorennia podij 1999 roku u virmenśkomu parlamenti, koly veterany karabaśkoji kampaniji u budivli parlamentu vbyly 8 deputativ ta uriadovciv.
“Vijśkovoslužbovci – ce liudy, jaki duže švydko mysliať ta dijuť. Tomu u vypadku pojavy v novomu parlamenti “tušok” lyše jich pobyttiam sprava, jmovirno, ne obmežyťsia”, – pidsumovuje Taras Berezoveć.