“U kožnij dirci je svitlo v kinci tuneliu”, – kaže holovný heroj fiĺmu “Hamer” ukrajinśkoho režysera Oleha Sencova. Koly sam Sencov, obvynuvačený v Rosiji v pidhotovci dyversij i teraktiv na terytoriji Krymu, pobačyť ce “svitlo”, joho ridni poky ščo ne znajuť.

Oleha Sencova zatrymaly v nič na 11 travnia v ridnomu Simferopoli rosijśki pravoochoronni orhany, pislia čoho joho etapuvaly do Moskvy i vže p’jať misiaciv utrymujuť u Lefortovśkomu SIZO.

Dvojuridna sestra pana Sencova Natalia Kočnieva, jaka žyve v Moskvi, prypustyla v interv’ju Rosijśkij službi Bi-bi-si, ščo najblyžčym časom chid spravy navriad čy istotno zminyťsia.

“Vlada u nas, zvyčajno, neperedbačuvana, ale ja ne baču ničoho dobroho, sudiačy z inšych polityčnych sprav. Raniše choč “chulihanku” šyly, a zaraz u nas dvi “uliubleni” statti – ekstremizm i teroryzm, zovsim vse kruto, – rozpovidaje Natalia, – Oleh buv ne zhoden z aneksijeju Krymu, ale pro te, ščo vse tak oberneťsia, zvyčajno, ne dumav. Inakše vin by ne zalyšyvsia v Krymu. “Nezhodnych” počaly haniaty i prodovžujuť haniaty dosi”.

U FSB zajavyly raniše, ščo Oleh Sencov je odnym z členiv “dyversijno-terorystyčnoji hrupy “Pravoho sektora”.

Zapyt Rosijśkoji služby Bi-bi-si do slidčoho upravlinnia FSB Rosiji pro komentari na temu “spravy Sencova” dosi zalyšajeťsia bez vidpovidi.

“Chtoś choče, a chtoś otrymuje”

29 žovtnia posoĺstvo Ukrajiny v Rosiji na znak pidtrymky režysera orhanizuvalo speciaĺný pokaz peršoho fiĺmu Oleha Sencova. Strička “Hamer”, ščo rozpovidaje istoriju pidlitka, jaký profesijno zajmajeťsia komp’juternymy ihramy, bula zniata v 2011 roci.

Za slovamy Natali Kočnievoji, jiji brat takož zachopliuvavsia komp’juternymy ihramy i naviť buv čempionom Ukrajiny. Personaž fiĺmu Sencova – hejmer na prizvyśko “Kos” – peremahaje na nacionaĺnij peršosti, pislia čoho vyrušaje na čempionat svitu v SŠA, posidaje druhe misce i povertajeťsia zvidty spravžnim herojem.

Slohan kartyny “Chtoś choče, a chtoś otrymuje” vidobražaje vnutrišni perežyvannia i rozdumy Kosa, jaký u rezuĺtati kydaje uliublenu spravu i namahajeťsia znajty sebe v žytti. Fiĺm pokazaly na mižnarodnomu festyvali v Rotterdami i vin otrymav premiju Hiĺdiji kinoznavciv i kinokrytykiv na festyvali “Duch vohniu” v Chanty-Mansijśku.

Tymčasový povirený Ukrajiny v Rosijśkij Federaciji Ruslan Nimčynśký nazvav moskovśký pokaz fiĺmu sproboju pryvernuty dodatkovu uvahu do talanovytoji liudyny i jiji nestandartnoji roboti v žanri sociaĺnoho artchausu.

“My čuly, ščo riad dijačiv mystectva i kuĺtury Rosiji ne tiĺky vyslovyly svoju pidtrymku Olehu Sencovu, ale j vyslovyly svoju čitku hromadianśku pozyciju z bahatioch pytań ukrajinśko-rosijśkych podij, ščo stosujuťsia Krymu i ščo vidbuvajuťsia na schodi Ukrajiny. Zvisno, my ne opuskajemo ruky. My ne bačymo inšoho svitla v kinci tuneliu, okrim jak svitlo soncia u doli Oleha, i budemo vse dlia cioho robyty”, – zajavyv Nimčynśký bbcrussian.com.

Na ceremoniji zakryttia Moskovśkoho mižnarodnoho kinofestyvaliu z prochanniam zviĺnyty režysera Sencova do prezydenta Rosiji Volodymyra Putina zvernuvsia holova spilky kinematohrafistiv Ukrajiny Serhij Trymbač, do jakoho prýednavsia prezydent MMKF Nikita Michalkov. Do cioho z analohičnym zaklykom vystupyly klasyky svitovoho kinematohrafa Kšyštof Zanussi ta Pedro Aĺmodovar.

Arešt i peredumovy

Za slovamy Ruslana Nimčynśkoho, posoĺstvo Ukrajiny i ministerstvo zakordonnych sprav protiahom tryvaloho času zvertalysia do rosijśkoji vlady z vymohoju zviĺnyty Oleha Sencova. Zatrymannia hromadianyna Ukrajiny v Krymu i joho etapuvannia v Rosiju ukrajinśka vlada vvažaje nezakonnym.

Jak rozpovila bbcrussian.com sestra Oleha Sencova Natalia Kočnieva, nezadovho do areštu jiji bratu zatelefonuvav Hennadij Afanaśjev, jaký, za versijeju slidstva, vchodyv v “dyversijno-terorystyčnoji hrupy”, jaku nibyto orhanizovav Sencov pislia aneksiji Krymu Rosijeju.

“(Afanaśjev. – Red.), po-mojemu, dzvonyv, zaproponuvav zustritysia deś v Simferopoli. Oleh zrozumiv, ščo vidbuvajeťsia ščoś nedobre i ne pišov na zustrič. Napevno vsi čotyry fihuranty (kryminaĺnoji spravy. – Red.) buly znajomi odyn z odnym, tomu ščo “nezhodnych” u Krymu bulo ne tak bahato. Krym dijsno proputinśký i prorosijśký. Zvyčajno, vony peretynalysia na jakychoś mitynhach, akcijach, ot i vse znajomstvo, družby jak takoji ne bulo. Na odnomu z sudiv prozvučaly šče kiĺka imen, ale my ne znajemo, ščo ce za liudy i de vony”, – kaže pani Kočnieva.

Afanaśjeva, a takož dvoch inšych hromadian Ukrajiny – Zujkova i Čyrnija – pidozriujuť u tomu, ščo 14 kvitnia vony nibyto za vkazivkoju Oleha Sencova pidpalyly budivliu “Rosijśkoji hromady Krymu”, v rezuĺtati čoho obhoriv vchid u budivliu. 18 kvitnia, jak vvažaje slidstvo, Afanaśjev, Čyrnij i dvoje inšych pidozriuvanych braly učasť u pidpali ofisu simferopoĺśkoho viddilennia “Jedynoji Rosiji”, koly obhorilo vikno budivli.

Spočatku v “spravi Sencova” fihuruvaly čotyry liudyny – Afanaśjev, Zujkov, Čyrnij i Koĺčenko, ale na počatku žovtnia informacijný portal “Mediazona” výavyv pojavu u spravi čotyrioch novych prizvyšč – Asanov, Borkyn, Zujkov i Cyriĺ.

Korespondent “Mediazony” Jehor Skovoroda pidtverdyv raniše Rosijśkij službi Bi-bi-si, ščo predstavnyk slidčoho upravlinnia FSB 29 veresnia začytuvav na zasidanni Lefortovskoho sudu klopotannia pro prodovžennia stroku areštu Sencova iz zaznačenniam cych prizvyšč, ale ani toho dnia, ani pizniše FSB nijak ne pojasnylo pojavu v spravi novych fihurantiv.

Lysty v usnij formi

Natalia Kočnieva rozpovidaje, ščo spilkujeťsia zi svojim bratom tiĺky čerez advokativ: “Pyšu lysty, advokat začytuje jich Olehu, a vidpoviď otrymuju v usnij formi. Vony ne možuť naviť daty jomu papir počytaty, vse duže serjozno”.

Pry ciomu, dodaje pani Kočnieva, Oleh Sencov sam vidmovyvsia vid pobačeń z ridnymy. Pojasnyv, ščo tak jomu prostiše vidmovytysia vid zajvych emocij. A vzahali do svojeji spravy, kaže vona, režyser stavyťsia z humorom “zavdiaky bujnij fantaziji slidčych”.

Rodyčka Oleha Sencova nazyvaje absurdnoju vidmovu slidčych v porušenni kryminaĺnoji spravy za faktom tortur. Za jiji slovamy, Oleha Sencova katuvaly v Simferopoli odrazu pislia zatrymannia. Pro ce ž zajavlialy advokaty režysera, prote raniše Slidčý komitet Rosiji ne znajšov pidtverdžennia faktam katuvań.

Maty Sencova i joho dvoje ditej zalyšajuťsia v Krymu (z družynoju režyser rozijšovsia, ale oficijno ne rozlučený) i, jak rozpovidaje Kočnieva, ne zbyrajuťsia nikudy výiždžaty, ščob ne piddavaty ditej dodatkovomu stresu.

Sama Natalia, jaka je hromadiankoju Rosiji, stykajeťsia z rehuliarnymy napadkamy v interneti.

“U vidkrytu poky ščo ne dzvonyly, jde zvyčajný “trolinh” čerez socmereži. Čerez te, ščo ja zachyščaju Oleha, mene nazyvajuť “nacpredatelem”, pyšuť, ščo prodala baťkivščynu za trydciať sribniakiv. Znajomi ta druzi prosto robliať vyhliad, ščo ničoho ne vidbuvajeťsia. Ce standartna “pozycija strausa” 86% rosijan”, – rozpovidaje Natalia.

U 2014 roci, za slovamy Kočnievoji, Oleh Sencov mav znimaty svij druhý fiĺm “Nosorih” – pro žyttia ditej 1990-ch. Odnak zjomky spočatku perenesly čerez pojizdky Oleha Sencova na Majdan (režyser buv aktyvistom ruchu “Avtomajdan”. – Red.), a pislia travnevoho areštu “zamorozyly”.

Za rišenniam sudu Lefortovśkoho rajonu Moskvy Oleh Sencov zalyšyťsia v SIZO ščonajmenše do 11 sičnia 2015 roku.