Tak vyhliadala Verchovna Rada Krymu 27 liutoho 2014
Unoči proty 27 liutoho 2014 roku ozbrojeni liudy zachopyly v Simferopoli prymiščennia krymśkoho parlamentu i uriadu. Čerez try tyžni Rosija oholosyla Krym svojeju terytorijeju, ne zustrivšy sylovoho oporu z boku Ukrajiny.
Odnijeju zi storin, jaka brala aktyvnu učasť u tych podijach, bula krymśkotatarśka hromada pivostrova. Lidery tatar, holova Medžlisu Refat Čubarov i pravozachysnyk Mustafa Džemiliev, podilylysia svojimy spohadamy pro podiji 23-27 liutoho 2014 roku. Vony vystupyly pered učasnykamy dyskusiji “Okupacija Krymu: uroky 2014 roku”, jaka vidbulasia v Kryzovomu mediacentri v Kýevi.
Za čotyry dni do zachoplennia, u nediliu, 23 liutoho, krymśki tatary zibralysia na mitynh na centraĺni plošči Simferopolia, ščob ušanuvaty ričnyciu vbyvstva muftija Krymu i holovy Kurultaju Numana Čelebidžichana, jakoho biĺšovyky rozstrilialy v 1918 roci. Joho pam’jať tatary všanovujuť ščoroku.
Ale na zibranni jšlosia ne lyše pro istoriju. Vže todi bulo zrozumilo, ščo sered deputativ Verchovnoji Rady Krymu namitylysia separatystśki tendenciji. I mitynh tatar, orhanizovaný Medžlisom, zvernuvsia do Verchovnoji Rady Ukrajiny z prochanniam rozpustyty parlament Krymu.
25 liutoho, zhaduje Refat Čubarov, stalo vidomo, ščo parlament avtonomiji planuje pozačerhovu sesiju i hotuje rišennia, “spriamovani v bik Rosiji”.
Veś cej deń pan Čubarov proviv u kabinetach holovy krymśkoho parlamentu Volodymyra Kostiantynova j inšych deputativ, namahajučyś perekonaty jich vidmovytysia vid planiv.
“JA vperše bačyv Kostiantynova takym vnutrišnio zaliakanym”, – zhaduje vin. Za slovamy Čubarova, Kostiantynov – liudyna z biznesu i vmije znachodyty kompromis v skrutnych umovach, tomu joho povedinka zdalasia liderovi tatar netypovoju.
U prýmaĺni spikera, kaže Čubarov, vin uperše pomityv neznajomych liudej “zi specyfičnoju vypravkoju”.
Perekonaty Kostiantynova ne vdalosia: “Vin skazav, ščo sesija bude, choča my kazaly ščo ne damo jiji zibraty”. Za slovamy Mustafy Džemilieva, parlament chotiv prýniaty zvernennia do prezydenta Putina z prochanniam prýednaty Krym do Rosiji.
Toho ž večora tatary sklykaly Medžlis i na nastupný deń pryznačyly nový mitynh. Prorosijśki polityky, zokrema lider partiji “Ruśka jednisť” Serhij Aksionov, pryznačyly na cej deń svoju akciju.
“Stalosia tak, ščo krymśkych tatar prýšlo nabahato biĺše, niž inšych, i plošča bula zajniata tataramy, choča buly tam i ukrajinci, i rosijany, bulo bahato ukrajinśkych praporiv. Ce buv mitynh prychyĺnykiv cilisnosti Ukrajiny”, – rozpovidaje holova Medžlisu. Mustafa Džemiliev kaže, ščo samych lyše tatar zibralosia blyźko 12 tysiač. Lidery tatar upevneni, ščo same zavdiaky masovosti vdalosia zirvaty sesiju Rady Krymu, pryznačenu na 26 liutoho.
Osnovoju proukrajinśkoho mitynhu buly krymśki tatary
Paraleĺno vidbuvalysia prorosijśki akciji
“Koly o 15-j hodyni v zal spustyvsia Kostiantynov, ščob vidkryty sesiju, my narachuvaly 49 deputativ. Tobto ne vystačalo dvoch do kvorumu. My zmusyly Kostiantynova skasuvaty sesiju”, – kaže Čubarov.
Toho ž dnia Čubarovu, jak vin stverdžuje, potelefonuvav holova krymśkoho viddilennia SBU i skazav, ščo v jurbi sered mitynhariv chodiať dvoje čolovikiv z avtomatamy Kalašnykova i ščo jichnie zavdannia – vidkryty vohoń, sprovokuvavšy ahresiju sered mitynhariv, ščo dasť pryvid zastosuvaty proty nych sylu.
Cioho, odnak, ne stalosia. Mitynh projšov vidnosno myrno i zakinčyvsia vvečeri.
“My rozijšlysia, budučy vpevnenymy, ščo vriatuvaly Krym, sebe i Ukrajinu, – zhaduje Čubarov. – JA j dumaty ne mih, ščo výde tak, jak výšlo 27-ho vranci”.
Refat Čubarov ne vpevnený, ščo sylova reakcija z boku Ukrajiny dopomohla b unyknuty aneksiji pivostrova
Nuĺ reakciji
Nastupný ranok dlia Refata Čubarova počavsia o 4:40, koly joho rozbudyv telefonný dzvinok. Znovu dzvonyv holova krymśkoho SBU.
“Skazav, ščo velyka kupa liudej z čyslennoju zbrojeju uvijšla v prymiščennia Verchovnoji Rady i Rady Ministriv Krymu, – rozpoviv vin. Ale Čubarova deščo zdyvuvav taký dzvinok: “JA skazav: “Čomu ty meni telefonuješ?” U tebe je povnovažennia. Vpered”.
Ale dij vid SBU ne bulo. U ti dni viddil SBU na pivostrovi očoliuvav Hennadij Kalačov.
Za danymy Mustafy Džemilieva, uriadovi prymiščennia zachopyly dvi hrupy sylovykiv, zahalom 110 osib. 70 z nych zabarykaduvalysia v budivli parlamentu, šče 40 – v uriadi avtonomiji.
Ne dočekavšyś reakciji ukrajinśkych sylovykiv, Refat Čubarov zrobyv zajavu, ščo Medžlis čekaje na diji deržavnych orhaniv i speciaĺnych syl. Ale sytuacija zakručuvalasia dali.
“O 8 hodyni z selyšča Hvardijśke, de odna z baz Čornomorśkoho flotu RF i vijśkový aerodrom, výichalo šisť bronetransporteriv i staly na okolyci mista”, – zhaduje lider Medžlisu. Soldaty, ščo buly v “beteerach”, skazaly, ščo v nych zaveršylosia posylene čerhuvannia na aerodromi, vony povertajuťsia do Sevastopolia, ale po dorozi technika polamalasia.
“Todi dlia mene stalo zrozumilo, ščo sytuacija pišla zovsim v inšý bik”, – kaže Čubarov.
“Usi čekaly, jak vestymuť sebe čyslenni pidrozdily vsich vydiv ozbrojeń Ukrajiny”, – zhaduje lider Medžlisu. Ale Kýiv, rozpovidaje Mustafa Džemiliev, prosyv ne dopustyty krovoprolyttia i ničoho ne robyv, ščob nejtralizuvaty sylovykiv, ščo zachopyly uriadovi budivli. U Simferopoli, za joho slovamy, v toj čas perebuvav zahin specpidrozdilu “Aĺfa”, odnak specnazivci, vočevyď, ne maly komandy dijaty.
Inozemni posly i dyplomaty tym časom tež prosyly ne provokuvaty nasyllia, zhaduje Čubarov.
“Čy možna bulo ne dopustyty toho, ščo vidbuvalosia v nastupni dni? JA ne znaju. U mene nema vpevnenoji vidpovidi na ce”, – ziznajeťsia holova Medžlisu. Vin perepovidaje točku zoru, jaku čuv vid kýivśkoji verchivky, ščo jakby Ukrajina v ti dni zreahuvala syloju na zachoplennia adminbudiveĺ u Krymu, to ce stalo by pryvodom dlia rosijśkych vijśk nehajno vtorhnutysia na schid Ukrajiny.
Prybičnyky jednosti z Rosijeju sviatkujuť prýednannia Krymu do RF
Toho ž dnia, 27 liutoho, Verchovna Rada Krymu, prymiščennia jakoji kontroliuvaly ozbrojeni liudy, oholosyla pro provedennia na pivostrovi referendumu pro prýednannia do Rosiji. Planuvalosia, ščo holosuvannia proveduť 25 travnia, odnak zhodom joho perenesly na 16 bereznia.
Ukrajina, jak i biĺšisť deržav, ne vyznala cioho referendumu i vvažaje Krym tymčasovo okupovanoju terytorijeju.