Telefonna rozmova brytanśkoho prem’jera i rosijśkoho prezydenta, prýizd deržsekretaria SŠA Džona Kerri do Rosiji i joho zustrič z Volodymyrom Putinym, ne kažučy vže pro vizyt zastupnyka pana Kerri Viktoriji Nuland do Moskvy – vsi ci podiji, ščo vidbulysia uprodovž ostannich kiĺkoch tyžniv, daly pryvid zahovoryty pro novi tendenciji u stosunkach Rosiji z Zachodom.
Pislia prýizdu pana Kerri ohliadači aktyvno obhovoriuvaly možlyvý prahmatyzm u pidchodi SŠA do Rosiji, nahološujučy, ščo popry protyležni pozyciji ščodo Ukrajiny, obydvi krajiny možuť sprobuvaty vyznačyty zahaĺni interesy na Blyźkomu Schodi.
Čy označaje neščodavnia rozmova Putina z Kemeronom, ščo cia tendencija pošyriujeťsia i v Jevropi?
Pivhodynna rozmova rosijśkoho i brytanśkoho lideriv, jak vyplyvaje iz oficijnych povidomleń, torkalasia pytań Syriji ta Ukrajiny.
Brytanśký prem’jer vvažaje, ščo miž dvoma lideramy zalyšajuťsia hlyboki rozbižnosti ščodo roli Rosiji u vijśkovomu konflikti na schodi Ukrajiny, ale priorytetom maje buty vykonannia Minśkych uhod.
Pro te, ščo obydvi storony vvažajuť neobchidnym “neuchyĺne vykonannia” cych domovlenostej, skazano i v povidomlenni na sajti prezydenta Rosiji.
VVS pocikavylasia u rosijśkych i jevropejśkych ekspertiv, čy vvažajuť vony ci kontakty oznakoju zblyžennia, čy ce lyše formaĺnisť.
I jakščo rosijśki eksperty hovoriať pro te, ščo v dyplomatiji ničoho vypadkovoho ne buvaje i ščo možna hovoryty pro pošuk kompromisu, to za mežamy Rosiji taki perspektyvy rozhliadajuť biĺš strymano.
“Proces pišov u inšomu ričyšči”
Oleksandr Rar, dyrektor Centru Rosiji ta Jevraziji (Nimeččyna):
“Poteplinnia – ce take slovo, jake šče zarano vžyvaty, ale ja by skazav, ščo tryvaje deeskalacija. I pro ce svidčyť i pojizdka pani Merkeĺ 10 travnia.
Polityky vže počynajuť jizdyty do Rosiji. JA dumaju, z’javylasia nadija na te, ščo minśký proces možna realizuvaty.
Šče kiĺka tyžniv tomu meni zdavalosia, ščo bahato chto v Jevropi vvažav, ščo nemožlyvo dumaty abo viryty v te, ščo minśký proces bude dovedeno do jakohoś peremožnoho kincia.
Ale siohodni priamych žorstkych vijśkovych dij na schodi Ukrajiny nemaje, i vsi zachidni polityky namahajuťsia cementuvaty cej minśký proces, i vony rozumijuť, ščo treba hovoryty z panom Putinym, z Rosijeju dlia toho, ščob iz cioho procesu ščoś pozytyvne výšlo.
Amerykanci zmušeni, i chočuť, i buduť hovoryty z Rosijeju, vony potrebujuť učasti Rosiji na Blyźkomu Schodi, tam sytuacija vychodyť z-pid kontroliu.
Ale ščodo Anhliji, Franciji ta Nimeččyny, to tam perehovory z Moskvoju spriamovani nasampered na te, ščob minśký proces stabilizuvavsia.
Na Zachodi, ja dumaju, proces pišov trochy v inšý bik, niž ce bulo šče pivroku tomu, koly rosijśku storonu, zdebiĺšoho, bačyly jak stovidsotkovoho ahresora, jak krajinu, jaka nasampered maje vykonuvaty vsi domovlenosti minśkoho procesu.
Narazi, za vsijeji krytyky rosijśkoji storony, ščo vona deś šče pobično pidtrymuje separatystiv, z’javliajeťsia te, čoho ne bulo raniše, – krytyka ukrajinśkoji storony. JE duže bahato rozčaruvań ščodo pozyciji samoji Ukrajiny.
Podyvimosia na samit v Ryzi (Schidnoho partnerstva. – Red.). Vin že mih u duže žorstkomu rusli projty, z žorstkoju krytykoju rosijśkoji pozyciji, ale cioho tež ne bulo.
Bez proryvu
Maksym Bratevśký, profesor Vyščoji školy ekonomiky (Rosija):
“JA ne vvažaju, ščo ce danyna formaĺnosti, ale i ne dumaju, ščo jakýś tam proryv vidbuvsia, i stosunky pryncypovo zminylysia.
Mabuť, i zachidnym lideram nezručno bez dialohu z Moskvoju, i Moskvi nezručno bez dialohu z zachidnymy lideramy.
JA ne dumaju, ščo chtoś značnoju miroju vidstupaje vid svojich pozycij. Ale počaly rozmovliaty, i ce – dobre.
Vsi storony svoji pozyciji dovoli čitko vyznačyly, i prodovžennia dialohu bude zaležaty vid toho, jak realizovuvatymuťsia minśki uhody.
Meni zdajeťsia, ščo tut vzajemonerozuminnia zalyšajeťsia dedali menšym. Jak na mene, minśki uhody vsi storony, ščo beruť učasť u cych domovlenostiach, čytajuť zdebiĺšoho odnakovo.
Budemo čekaty, koly ce vse bude realizovuvatysia. Ce i označatyme normalizaciju stosunkiv.
Stosunky zipsuvalysia duže syĺno, i do cioho jšlo davno. Meni vydajeťsia, ščo ukrajinśka kryza – ce skoriše pryvid, niž pryčyna.
Vzajemne nerozuminnia, vzajemna nedovira i rizne tlumačennia interesiv – ce zrostalo vprodovž ostannich rokiv p’jatnadciaty”.
“Olyvkova hilka”
Ijen Bond, dyrektor z pytań zovnišnioji polityky, Centr jevropejśkych reform (Brytanija):
“Ce vyhliadaje, jak jakýś ruch oboch storin.
Naskiĺky ja rozumiju, rozmova miž prem’jer-ministrom Kemeronom i prezydentom Putinym bula inicijovana prezydentom Putinym, ščob pryvitaty prem’jera z peremohoju na vyborach. Možlyvo, ce bula maleńka olyvkova hilka vid Putina. Ale vizyt Kerri do Soči buv biĺš značnoju dyplomatyčnoju iniciatyvoju amerykanciv pohovoryty z Rosijeju pro ščoś, okrim Ukrajiny.
Očevydno, ščo vony vse šče hovoriať pro Ukrajinu, i podaĺšý vizyt Viktoriji Nuland buv sfokusovaný na Ukrajini. Ale ce vyhliadaje tak, niby krajiny vyvčajuť inši sfery, de možlyva spivpracia.
Zavždy buly jakiś kontakty miž Rosijeju i jevropejśkymy lideramy na vysokomu rivni.
Ale čoho my ne bačyly, tak ce čohoś biĺš uzhodženoho na jevropejśkomu rivni. My ne bačymo velykych zusyĺ z boku Federiky Moherini, Donaĺda Tuska abo Žan-Kloda Junkera vidnovyty spilkuvannia z Rosijeju.
I, meni zdajeťsia, taký ruch buv by skladnym dlia Jevrosojuzu. Jevropa napoliahaje na neobchidnosti suttievoho prohresu v tomu, ščo stosujeťsia konfliktu v Ukrajini, a my cioho ne bačymo.
Ce ne prypynennia vohniu (na schodi Ukrajiny. – Red.) v tomu sensi, v jakomu ja joho rozumiju. Duže malo dniv prochodyť bez toho, ščob liudy buly poraneni abo vbyti.
Ce tiĺky nazyvajeťsia prypynenniam vohniu. I v cij sytuaciji skladno ujavyty, jak Jevrosojuz bude vypravdovuvaty poslablennia sankcij”.
Vse počalosia z Minśka
Ihor Bunin, dyrektor Centru polityčnych technolohij (Rosija):
“Tak ne buvaje, ščob ce buly prosto daremni rozmovy.
Rozmova (z Kemeronom. – Red.) vse-taky vidbulasia, vona bula dosyť tryvaloju, ja duže sumnivajusia, ščo ce čysto formaĺna rozmova.
Naspravdi, vidbuvajeťsia, zvyčajno, jakaś pereocinka stratehiji: ne stratehična pereocinka, ale elementiv cijeji pereocinky dosyť bahato.
Sankciji daly dovhostrokový efekt. Vony postavyly rosijśku ekonomiku v duže važke stanovyšče, ale ne zlamaly jiji povnistiu. Do toho ž, vony maly zvorotný psycholohičný efekt – jakuś konsolidaciju suspiĺstva navkolo Putina.
Efekt sankcij buv i zalyšajeťsia dosyť syĺnym, ale vin vyklykaje i vidpovidni reakciji, ci vidpovidni reakciji – ne ti, jaki chotilosia b otrymaty.
Tomu stalo zrozumilo, ščo treba, razom z politykoju strymuvannia i sankcij, znajty jakuś možlyvisť vidstupu, ščob prezydent Rosiji i Rosija, ne zovsim z pidniatoju holovoju, ale blahorodno vidstupyly.
I, mabuť, veś cej perehovorný proces, jaký počavsia ne z Kerri, a z Minśkoji uhody, jaka bahatiom zdavalosia nezdijsnennoju, – ce načebto dalo korydor dlia vidstupu.
Nemaje žodnoho zblyžennia, je pošuk kompromisu. JA dumaju, ščo v dovhostrokovomu plani na Rosiju čekaje dosyť tiažka rozplata za veś 2014 rik.
Vidnovyty ti vidnosyny, jaki buly u Rosiji iz zachidnym svitom, povnistiu ne vydajeťsia možlyvym najblyžčym časom. Na ce znadobliaťsia desiatylittia i, napevno, zmina vlady”.
Čerez superečnosti ščodo Ukrajiny zachidni eksperty ne bačať peredumov dlia stratehičnoho zblyžennia Rosiji iz Zachodom
“Nemaje prostych rišeń”
Pol Stronski, staršý naukový spivrobitnyk Fondu Karnehi (SŠA):
“JA vvažaju, ščo ce prosto dyplomatija, ja ne baču jakohoś osoblyvoho ruchu.
Vony obhovoriuvaly ne tiĺky Ukrajinu, a j inši mižnarodni pytannia, ščo vyklykajuť sturbovanisť. Naskiĺky ja rozumiju, vony bahato hovoryly pro Syriju. Ce normaĺni dyplomatyčni vidnosyny.
Metoju bulo popraciuvaty nad zahaĺnymy pytanniamy, ale vse šče je duže serjozni superečnosti u pytanni Ukrajiny.
Možlyva jakaś taktyčna spivpracia, ale je velyke pytannia, v jakomu storony rozchodiaťsia, – ce Ukrajina. I tut nemaje prostych rišeń”.