Proporcijna vyborča systema z vidkrytymy spyskamy stane novoju dlia Ukrajiny
Nastupnoho tyžnia Verchovna Rada počne vprovadžuvaty novu vyborču systemu dlia miscevych vyboriv, jaki vidbuduťsia u žovtni 2015 roku.
U Radi zarejestruvaly kiĺka proektiv zmin, prote dva z nych vvažajuťsia osnovnymy i proponujuť rizni varianty proporcijnoji systemy z elementamy vidkrytych spyskiv, a takož obrannia meriv velykych mist u dva tury.
Proekt klasyčnoji proporcijky z vidkrytymy spyskamy, jaký nazyvajuť “poĺśkoju modelliu”, protiahom ostannich misiaciv rozrobliala roboča hrupa ekspertiv ta deputativ na čoli zi spikerom Volodymyrom Hrojsmanom.
Joho podaly za pidpysom 18 deputativ z BPP, “Narodnoho frontu” ta “Samopomoči”.
Inšý proekt pidpysaly p’jať predstavnykiv– BPP, “Narodnoho frontu” ta “Radykaĺnoji partiji”. Proekt mistyť “nimećku modeĺ” proporcijnoji systemy z vidkrytymy spyskamy, a takož dozvoliaje učasť u vyborach blokiv.
Prezydent Petro Porošenko v interv’ju do ričnyci obrannia pidtverdyv, ščo miscevi vybory vidbuduťsia u konstytucijni stroky i jich perenosyty ne buduť.
“Poĺśka modeĺ”
Šče iz zymy roboča ekspertna hrupa za učastiu komitetu vyborciv, “Opory”, asociaciji mist j mižnarodnych ekspertiv rozroblialy nový proekt zakonu pro miscevi vybory.
Rezuĺtatom jichnioji roboty stav proekt pro miscevi vybory, pid jakym stojiť pidpys peršoho vice-spikera Andrija Parubija.
Sam Andrij Parubij vže zajavyv, ščo zrobyť use možlyve, aby same cej proekt uchvalyly v parlamenti.
Proekt proponuje radykaĺni zminy vyborčoji modeli.
Najperše, v oblasni rady, oblasni centry ta mista z ponad 90 tysiačamy vyborciv chočuť zaprovadyty proporcijnu systemu z vidkrytymy spyskamy.
Partiji vysuvatymuť vyborči spysky, prote vyborci u biuleteni holosuvatymuť i za spysok, i za konkretnu liudynu z cioho spysku.
U biuleteni bude dva rečennia – za jaku partiju holosujete, i za jakoho kandydata z jiji spysku. Dlia cioho vyboreć maje vlasnoručno postavyty u biuleteni nomer partiji u speciaĺnomu misci, a takož nomer kandydata u spysku.
Vsia potribna informacija z nomeramy maje buty prysutni u kabini dlia holosuvannia.
Vyboreć matyme pravo odyn raz zaminyty biuleteń, jakščo z peršoji sproby dopustyv pomylku.
Pry pidrachunku vstanovliuvatymuť zahaĺný rezuĺtat partiji, a takož rezuĺtat kožnoho kandydata u spysku, za jakym i vyznačatymeťsia, chto stav obrancem.
Verchovna Rada dosi ne može pryznačyty nový sklad CVK, adže strok povnovažeń staroji zakinčyvsia rik tomu
Niuansy systemy pidrachunku i vyznačennia peremožcia deščo skladni, prote ce vže bude problemoju vyborčych komisij.
Za cijeji systemy faktyčno ne bude vyborčoho bar’jeru, adže obranym za spyskom može buty naviť odna liudyna, jakščo za partiju proholosujuť dostatnio liudej dlia otrymannia odnoho mandatu.
Zahalom proekt peredbačaje zmenšennia kiĺkosti deputativ u radach usich rivniv majže vdviči.
Na vyborach u miśkrady z menše niž 90 tysiač vyborciv, u rajrady ta siĺrady deputativ obyratymuť za modyfikovanoju mažorytarnoju systemoju.
Liudy jak i raniše holosuvatymuť za odnoho kandydata v deputaty, prote okruhy ukrupniať, a tomu v kožnomu z nych peremožcem stavatyme ne odna liudyna, a vid dvoch do čotyrioch.
Koly u majbutniomu deputat sklade mandat, to novych vyboriv ne bude, a obranym vyznajuť nastupnoho za rezuĺtatom kandydata.
Meriv oblasnych centriv i velykych mist z ponad 90 tysiač vyborciv buduť obyraty po-novomu. Jakščo žoden iz kandydativ ne nabrav polovyny holosiv, to pryznačatymeťsia druhý tur.
Prote jakščo kandydat ne nabrav 50%, ale vyperedyv druhe misce na 20% i biĺše, to i ce vvažatymeťsia peremohoju j druhý tur ne provodytymeťsia.
U ciomu proekti je šče bahato inšych novacij, zokrema, i zaborona platnoji polityčnoji reklamy pid čas vyboriv.
“Nimećka modeĺ”
U kuluarach parlamentu ostannimy tyžniamy rozpovidaly, ščo hotujeťsia aĺternatyvný proekt, jaký nibyto može buty v interesach dvoch holovnych frakcij koaliciji.
V oficijnych komentariach ciu informaciju spivrozmovnyky VVS Ukrajina ne pidtverdyly.
Prote normy, pro jaki pysaly ZMI – “nimećka modeĺ” vyboriv, a takož pojava blokiv, propysani u proekti, jaký zarejestruvaly p’jať deputativ vid BPP, “Narodnoho frontu” ta “Radykaĺnoji partiji”.
Pid nym pidpysavsia Ihor Popov, deputat vid “Radykaĺnoji partiji”, jaký bahato rokiv očoliuvav Komitet vyborciv.
Cej proekt obmežuje pole dlia mažorytarnoji systemy. Čysta mažorytarka maje zberehtysia tiĺky na vyborach do siĺśkych ta selyščnych rad.
A vse, ščo vyšče – za specyfičnoju proporcijnoju systemoju.
U rajonni, miśki ta oblasni rady partija čy blok bude vysuvaty svij vyborčý spysok.
Na vyborach u kožnu radu terytoriju podiliať na okremi okruhy, v kožen z jakych partija vystavliatyme svoho odnoho kandydata iz zatverdženoho spysku.
U deń vyboriv liudyna otrymuvatyme zvyčný biuleteń iz perelikom kandydativ iz vkazuvanniam, jaku partiju toj predstavliaje.
Pry pidrachunku u mežach oblasti, mista čy rajonu porachujuť holosy, podani za vsich kandydativ vid partij, sumujučy zahaĺný rezuĺtat kožnoji z nych.
Aby otrymaty pravo na rozpodil deputatśkych misć, partija maje pislia sumuvannia holosiv jiji kandydativ podolaty 5% bar’jer, a blok – 7%.
Deputatśki mandaty otrymuvatymuť ti kandydaty zi spyskiv, jaki pokazaly najkraščý rezuĺtaty na okruhach.
U ciomu proekti takož vprovadžujuťsia dvochturovi vybory meriv u velykych mistach. Prote tut ne peredbačeni taki obov’jazkovi vybory u oblasnych centrach, a jedynym kryterijem vkazani ponad 90 tysiač vyborciv u misti.
Šče odna roboča hrupa?
U najbiĺšych frakcijach koaliciji isnuje rozkol ščodo majbutnioho vyborčoji systemy i za try misiaci zhody tak i ne dijšly.
Za ostanni pivroku, za danymy opytuvań, suttievo zris rejtynh “Opozycijnoho bloku”, i ce takož može buty arhumentom pid čas uchvalennia vyborčoji systemy.
“Zahalom jichnij proekt čudový, tam je duže bahato prohresyvnych norm, ale čerez ciu mažorytarku joho ne možna holosuvaty”, – ociniuje dlia VVS Ukrajina “proekt Parubija” Ihor Popov.
Vin nahološuje, ščo u proekti robočoji hrupy zberihajeťsia faktyčno mažorytarna systema vyboriv na rivni, nyžčomu oblasnoji rady.
“Proekt Parubija bazujeťsia na mažorytarnij systemi, tam vsioho na 60 radach bude proporcijka: 22 oblrady, 22 oblcentry, a takož velyki mista jak Kryvý rih i Mariupoĺ. Na vsich rešti mažorytarna systema – ce ne projde”, – dovodyť pan Popov.
Vin nahaduje, ščo v koalicijnij uhodi zapysano, ščo rajonni rady takož majuť obyratyś za proporcijnoju systemoju z vidkrytymy spyskamy.
Z inšoho boku, odyn z ideolohiv “proektu Parubija”, deputat vid BPP i kolyšnij holova KVU Oleksandr Černenko krytykuje “proekt Popova”.
“Proekt za pidpysom Popova je nepohanym. Vin lehšý u realizaciji, ce krok vpered u porivnianni zi starym zakonom. Ale ce važko nazvaty povnocinnymy vidkrytymy spyskamy”, – rozpoviv VVS Ukrajina Oleksandr Černenko.
Vin zvertaje uvahu, ščo za “proektom Popova” vyboreć ne može obyraty pomiž predstavnykiv odnijeji partiji.
“JA b ne pryv’jazuvav “proekt Popova” do administraciji prezydenta. Joho pysaly v komiteti Rady”, – dodav pan Černenko.
Za slovamy pana Černenka, dolia vyborčych proektiv bude vyrišuvatyś u ponedilok na zasidanni rady koaliciji, a takož u seredu na zasidanni profiĺnoho komitetu.
A vže u nastupný četver dokumenty možuť vynesty u sesijnu zalu.
“Teoretyčno može buty kompromis: lidery frakcij skažuť, ščo treba vidkryti spysky v usi rady, okrim siĺrad. Prypustymo, “poĺśku modeĺ” beremo za bazu, todi treba šče odna roboča hrupa, jaka za try dni robyť nový kompromisný proekt”, – dopuskaje Ihor Popov.
Obydva deputata pohodžujuťsia, ščo nový proekt u buď-jakomu vypadku treba uchvalyty do kincia sesiji u seredyni lypnia, inakše miscevi vybory vidbuduťsia za staroju zmišanoju vyborčoju systemoju, jaku nazyvajuť nadzvyčajno korupcijnoju.