Lyše tretyna ukrajinśkych eksporteriv skorystalysia perevahamy, ščo krajina maje vid odnostoronnich torhoveĺnych preferencij JES. Takymy je rezuĺtaty doslidžennia, provedenoho Instytutom ekonomičnych doslidžeń ta polityčnych konsuĺtacij.
Za rezuĺtatamy doslidžennia, provedenoho u kvitni-travni cioho roku, holovnoju problemoju pidprýemci nazyvajuť brak informaciji ščodo možlyvostej eksportu do JES.
Za poperednimy ocinkamy Instytutu ekonomičnych doslidžeń, torhoveĺni preferenciji vid JES, ščo buly zaprovadženi naprykinci kvitnia 2014 roku, maly zbiĺšyty ukrajinśký eksport na ciomu napriamku na 4,5% za rik.
Prote cioho ne stalosia. Za veś 2014 rik ukrajinśký eksport do JES zris lyše na 1,5% (pry zahaĺnomu ričnomu padinni eksportu na 23,5%), a u 2015-mu naviť počav skoročuvatysia i za peršu polovynu roku znyzyvsia na 35,1%.
Očikuvalosia, ščo haluziamy, jaki najbiĺše vyhrajuť vid liberalizaciji torhivli iz JES, majuť staty pidprýemstva siĺśkoho hospodarstva, charčovoji ta lehkoji promyslovosti. Ale v reaĺnosti perevahamy skorystalysia pidprýemstva, ščo vyrobliajuť budiveĺni materialy ta charčova promyslovisť, a menš aktyvno vykorystovuvaly siĺhospvyrobnyky, kaže ekspert Instytutu ekonomičnych doslidžeń Oksana Kuziakiv.
Ekspert zauvažuje, ščo najbiĺše perevahamy liberalizaciji torhivli iz JES skorystalysia velyki pidprýemstva, jaki majuť biĺše možlyvostej dlia finansuvannia eksportnych proektiv ta pošuku torhoveĺnych partneriv u JES.
“Znań brakuje same u toji častyny biznesu, jaka mohla by stvoryty (nový eksportný. – Red.) potencial”, – zajavyla Oksana Kuziakiv.
Nehatyv perevažyv
Doslidnyky kažuť, ščo torhoveĺni preferenciji, zaprovadženi Jevrokomisijeju v odnostoronniomu režymi do toho, jak povnistiu nabude čynnosti uhoda pro viĺnu torhivliu miž Ukrajinoju ta JES, zahalom maly pozytyvný efekt.
Prote vony ne buly jedynym čynnykom, jaký u 2014-2015 rokach vyznačav dynamiku torhivli iz Jevropoju.
Teoretyčno sprýaty eksportu mohla b devaĺvacija hryvni, potreba u švydkij pereorijentaciji z rosijśkoho rynku, chorošý vrožaj. Ale vplyv nehatyvnych čynnykiv – aneksija Krymu Rosijeju i konflikt na Schodi, padinnia cin na syrovynu na svitovych rynkach ta podorožčannia importnoji syrovyny – perevažyv.
Ekspert zvertaje uvahu, ščo Ukrajina ne vykorystala i nadani JES kvoty perevažno čerez nevidpovidnisť produkciji jevropejśkym standartam bezpeky.
Jak kaže holova pravlinnia Instytutu ekonomičnych doslidžeń Ihor Burakovśký, dalysia vznaky i zahaĺni problemy ukrajinśkoho eksportu:
“Vsi tradycijni problemy, jakym treba daty radu, zalyšajuťsia. Ce i sertyfikaty, i jakisť produkciji, pošuk torhoveĺnych partneriv. Z inšoho boku, my povynni vidverto hovoryty, ščo vplyv vijśkovych dij v ekonomičnomu plani je značno šyršym, niž my dumaly šče na počatku cioho roku. I ce ne tiĺky pytannia, pov’jazani iz vijśkovymy vytratamy, ce j pytannia rozpadu tradycijnych vyrobnyčo-komercijnych zv’jazkiv”.
Pan Burakovśký dodaje, ščo ukrajinśki vyrobnyky odrazu pišly na duže konkurentni rynky, často ne vrachovujučy joho potreby: “My veś čas hovorymo pro te, jaki šče tovary my možemo tudy postavliaty. A pytannia treba stavyty po-inšomu: jaki naši produkty buduť kupuvaty u Jevropejśkomu Sojuzi? I todi vže vyrobliaty vidpovidni produkty”.
Pid čas opytuvannia, provedenoho Instytutom ekonomičnych doslidžeń, žoden iz respondentiv ne pomityv jakohoś nehatyvnoho vplyvu torhoveĺnych preferencij vid JES. Jak bezumovno pozytyvne javyšče joho ocinyly 53% velykych pidprýemstv, 42% serednich ta 35% malych pidprýemstv.