Chiba vin i spravdi ne zrozumiv žart?
Vidpoviď na ce pytannia može vidkryty bahato novoho pro naš rozum, hovoryť Tom Stafford.
Čomu dity smijuťsia? Zdajeťsia, cia tema – rozvaha dlia doslidnykiv, ale dlia jiji vyvčennia je serjozne naukove pidgruntia. Tak vvažaje Kaspar Eddimen, doslidnyk z koledžu Berbek Londonśkoho universytetu.
Vin ne peršý, chto počav zajmatysia cym pytanniam. Čarĺz Darvin vyvčav dytiačý smich na prykladi svoho malolitnioho syna. Zihmund Frejd vysunuv svoju teoriji smichu.
Baťko psychoanalizu vvažav, ščo my smijemosia, koly vidčuvajemo perevahu. Vyhliad straždań inšoji liudyny prynosyť nam zadovolennia. Oś čomu hrubi žarty ta nevdali padinnia tak nas smišať, adže nevdača trapylasia ne z namy.
Velyký dytiačý psycholoh Žan Piaže vvažav, ščo doslidžennia smichu nemovliat dopomože zrozumity, ščo v nych u rozumi. Jakščo my smijemosia, značyť, my zrozumily žart pevnoju miroju. Harný žart balansuje miž čymoś nespodivanym i nezrozumilym, a takož peredbačuvanym i nudnym.
Virný sposib rozsmišyty karapuza – ce poloskotaty joho.
Rozuminnia pryčyn ta osoblyvostej dytiačoho smichu – ce vidminný zasib z’jasuvaty, jak dity rozumijuť svit, vvažav švejcarśký včený. Choča Žan Piaže j vyslovliuvav ci dumky šče u 40-i roky mynuloho stolittia, naležnoji uvahy v sučasnij psycholohiji cia tema tak i ne otrymala.
Kaspar Eddimen vyrišyv vypravyty sytuaciju. Neščodavno vin zaveršyv najbiĺše i najdetaĺniše v sviti doslidžennia pryčyn dytiačoho smichu.
Mynuloho roku na Mižnarodnij konferenciji z pytań dytynstva v Berlyni vin predstavyv
perši rezuĺtaty svoho masštabnoho doslidžennia.
Zbir danych zdijsniuvavsia za dopomohoju
veb-sajtu, na jakomu biĺše 1 000 baťkiv z usioho svitu vidpovidaly na pytannia, koly, de i čomu jichni dity smijuťsia.
Rezuĺtaty, jak i tema doslidžennia, nejmovirno zvorušlyvi. Maliuky vperše posmichajuťsia deś u šisť tyžniv, a holosno smijuťsia – u vici trioch abo trioch z polovynoju misiaciv. Ce može varijuvatysia. Jakščo vaš maliuk šče ne počav rehotaty – ne chvyliujtesia.
Virný sposib rozsmišyty karapuza – prykryty svoje oblyččia rukamy, a potim zi slovamy “ku-ku” pokazatysia jomu. Ale jedyna pryčyna smichu, jaku nazvaly majže vsi baťky – ce loskit.
Važlyvym peršym vysnovkom doslidžennia je te, ščo z samoho počatku nemovliata smijuťsia razom z inšymy liuďmy, i z toho, ščo vony robliať. Odnoho fizyčnoho vidčuttia loskotannia zamalo. Tak samo, jak i prosto pobačyty, ščo jakýś predmet raptovo znykaje abo potim z’javliajeťsia.
Ce vse smišno lyše todi, koly doroslý navmysno robyť ci reči dlia maliuka. Ce pokazuje nasampered te, ščo socializacija dytyny (ta jiji smichu) vidbuvajeťsia zadovho do toho, jak vona počynaje chodyty abo hovoryty. Koly vy loskočete svoho maliuka – vin smijeťsia, jmovirno, tomu, ščo ce same vy joho loskočete.
Krim toho, zdajeťsia, dity ne schyĺni smijatysia nad nevdalym padinniam inšych. Maliuky rozsmijuťsia radše, koly vpaduť sami, niž koly pobačať, ščo chtoś vpav. Jim veselo, koly inši radijuť, i vony ne hluzuvatymuť z kohoś, komu sumno abo boliače.
Mama i tato možuť odnakovo rozmišyty dytynu
Ci rezuĺtaty cilkom sprostovujuť teoriju Frejda, jaka v buď-jakomu vypadku bula rozroblena na osnovi kliničnych interv’ju z doroslymy, a ne diťmy.
Doktor Eddiman prodovžuje zbyraty dani i spodivajeťsia, ščo biĺš dokladný analiz dopomože diznatysia, jak smich maliukiv vidobražaje rozvytok jichnioho sprýniatti svitu. Jak, napryklad, nespodivani reči včať peredbačaty podiji, koly vony navčajuťsia zapam’jatovuvaty predmety.
Choča dytiačý smich maje velyčezný naukový potencial, doslidnyky čomuś nechtuvaly cijeju temoju, hovoryť doktor Eddiman. Odna z pryčyn – skladnisť eksperymentu. Ditej nemožlyvo zmusyty smijatysia v štučnych umovach laboratoriji. Prote včený zbyrajeťsia vyrišyty ce pytannia v nastupnij fazi proektu.
Ale dytiačý smich zalyšavsia bez uvahy častkovo j tomu, ščo ce pytannia ne vvažaly dostatnio serjoznym dlia nauky. Same ce uperedžennia včený spodivajeťsia sprostuvaty. Doslidžennia smichu – ce, zvyčajno, ne žart.
Jakščo u vas je maliuk, vy možete zrobyty svij vnesok u doslidžennia rozvytku dytyny na sajtach doktora Eddimana –
babylaughter.net (prysviačenoho smichu) ta
babylovesscience.com (prysviačenoho humoru ta inšym pytanniam).
oryhinal cijeji statti anhlijśkoju movoju vy možete na sajti
BBC Future.
Vidkryty vsi posylannia u tabach: [1 – 6]