Odne z peršych vražeń vid rankovoho mitynhu pid stinamy Verchovnoji Rady – akcija trochy nahaduvala perezrilý kýivśký Majdan zrazka červnia 2014 roku. Todi zatiažný i dečo marhinalizovaný protest ostatočno rozijšovsia lyše pislia toho, jak kýany výšly na subotnyk z lopatamy i mitlamy.
U ponedilok zaliudnena ploča pered parlamentom bula čitko podilena za partijnymy kolioramy: odnu polovynu zajnialy prychyĺnyky Radykaĺnoji partiji Oleha Liaška z bilymy praporamy, a dali z synimy stiahamy roztašuvalysia “svobodivci”. I ti, j inši prýšly zajavyty pro svoju nezhodu zi zminamy do Konstytuciji, jaki parlament mav rozhlianuty v peršomu čytanni.
Do nych prýednalysia pidprýemci z haslom pro vidstojuvannia svojich “konstytucijnych prav”, a takož prybičnyky ideji lehalizuvaty volodinnia zbrojeju.
Miž aktyvistamy i budivleju Rady vyšykuvavsia kordon z miliciji. Todi na sylovykach iče ne bulo šolomiv, ale vže buly bronežylety.
čo vidbuvalosia v zali zasidań, mitynhari diznavalysia z mobiĺnych telefoniv, oskiĺky transliaciji na vulyci ne bulo. Zasidannia zatiahuvalosia, tož prysutni buly zmušeni sluchaly vystupy zi scen, jakych čomuś bulo vidrazu try.
“My prytiahnemo jich do vidpovidaĺnosti, tomu čo my prýdemo do vlady, i my znajem, jak ce zrobyty”, – hovoryv u mikrofon čolovik u vyšytij soročci, trymajučyś livoju rukoju za priažku na pojasi.
Liudy na ploči reahuvaly schvaĺnymy vyhukamy i opleskamy.
“JA za suverenitet. Jakčo Ukrajina bude žyty po častynach, Ukrajiny ne bude”, – skazav meni vusatý čolovik u vijśkovij formi, pojasniujučy, čomu prýšov na mitynh.
“Zminy do Konstytuciji veduť do toho, čo Ukrajina bude rozdilena za rehionamy. A mij brat zahynuv za jedynu Ukrajinu”, – skazala moloda žinka, jaka trymala v rukach plakat z napysom “Deporošenizacija Ukrajiny”.
“Koly my stojaly na Majdani, my, zvyčajno, vymahaly decentralizaciju vlady. A vony zaraz vvodiať taku posadu jak prefekt, jaký uosobliuje holovu administraciji, prokurora i suddiu”, – rozpoviv chlopeć u čornij vyšytij soročci.
U natovpi čolovik z metalevym tryzubom na šýi rozdavav rozdrukivky jakojiś statti i čytav virši, sudiačy z usioho, vlasni:
Niby j spravdi dlia toho z narodu // Lyvsia potu kryvavý potik, // čob jaký-nebuď zajda, zabroda, // Obšachrajavšy naciju, vtik.
Jurba trochy požvavylasia, koly na odnu z trioch scen výšla Iryna Farion u roževij sukni z kvitamy.
Pani Farion cytuvala Konfucija i rytoryčno zapytuvala: “Čy zdatni istoty, jaki ne vmijuť vijny nazvaty vijnoju, keruvaty cijeju deržavoju?”
Až raptom z susidnioji sceny, na jakij zoseredylysia pidprýemci, čo prýšly vidstojuvaty svoji prava, počala hraty hučna rytmična muzyka. Duže švydko slova Iryny Farion potonuly miž hučnym bumkanniam. Spočatku vona namahalasia perekryčaty muzyku, a zhodom jij na dopomohu prýšly najaktyvniši sluchači. Odyn čolovik z praporom “Svobody” v rukach počav štovchaty deržakom liudej na sceni, vymahajučy, čob ti vymknuly muzyku. Miž svobodivciamy i pidprýemciamy zav’jazalasia bijka. Z natovpu počulosia: “Žinky, tikajte!”.
Za kiĺka chvylyn bijka prypynylasia. Iryna Farion, stojačy sered liudej i posmichajučyś, rozpovidala svojemu spivrozmovnyku: “Tiĺky zijšla zi sceny – vidrazu spokij”.
Jak výavylosia potim, ce bula najnevynniša sutyčka na ciomu mitynhu.
“Schože na RHD”
Koly deputaty taky uchvalyly rišennia pro Konstytuciju, liudy na vulyci spočatku naviť ne znaly pro ce, oskiĺky transliaciji dosi ne bulo. Točniše, jiji vvimknuly lyše todi, koly v zali parlamentu zahrav Nacionaĺný himn.
Pid zvuky himnu holos zi sceny rozpoviv, čo “265 zradnykiv u ciomu parlamenti proholosuvaly i zradyly ukrajinśký narod”. Tym, chto ne počuv, povtoryly te same z inšoji sceny. Ploča počala skanduvaty “Hańba”.
“Rozbyraj Verchovnu Radu!”, – kryknuv syvý čolovik u čornij futbolci i poklav ruky na pojas.
Zvuky z riznych scen zmišalysia v odyn velyký šum. Chtoś čytav patriotyčni virši, a chtoś zaklykav pidchodyty blyžče do Verchovnoji Rady, tobto do sylovykiv.
Na milicioneriv poletily plastykovi pliašky z vodoju. Poruč chtoś počav rozbyraty i koloty brukivku. V odnomu misci kordon miliciji prorvaly, pislia čoho do pravoochoronciv prýšlo pidkriplennia i kordoniv stalo kiĺka.
Novi sylovyky maly v rukach metalevi čyty, a na holovach – čorni šolomy. Vostannie taku kiĺkisť čornych šolomiv dovodylosia bačyty v časy Majdanu.
Dechto z mitynhariv probuvav byty milicioneriv deržakamy vid praporiv, prosuvajučy jich miž čytamy. Najhariačišych počav zaspokojuvaty chudý pravoslavný sviačenyk z syvoju borodoju. “Ničoho ty ne zrobyš. Ce taki sami pacany, jak ty”, – prokryčav vin v oblyččia čolovikovi z palyceju, dodavšy kiĺka matiukiv.
Ta naviť popry ce, konflikt poky čo buv perevažno slovesnym. Litni žinky zi znevahoju kryčaly v oblyččia molodym milicioneram: “Koho ty zachyčaješ? Svoloči!”.
“Skiĺky tobi zaplatyv Putin? – harknuv v oblyččia milicioneru čolovik. – JA dam biĺše”.
Pislia slovesnych batalij počalysia novi sproby prorvaty kordon, i v povitri zapachlo sliozohinnym hazom. Milicija kiĺka raziv vidtysnula mitynhariv blyžče do kraju ploči, ale čorazu povertalasia nazad.
U pravoochoronciv poletily novi pliašky z vodoju i palyci. V chid pišlo takož kaminnia.
Za vsim cym z vikon parlamentu sposterihaly žurnalisty, jakych služba bezpeky vyrišyla ne vypuskaty z budivli, poky protest ne vhamujeťsia.
U cej čas v natovpi majže ne zalyšylosia praporiv Radykaĺnoji partiji, ale stiahiv “Svobody” ne menšalo.
Zi sceny nadryvný žinočý holos vyhukuvav “Ukrajina!” i “ukrajinśka nacija!”.
Sered mitynhariv počaly z’javliatysia liudy v kamufliaži i balaklavach. Dechto chovav oblyččia za pov’jazkoju vid sliozohinnoho hazu, zakryvajučy neju rot i nis.
“Vony ničoho ne zrobliať, jakčo nas bude bahato. Buď laska, pidchoďte siudy, ne bijtesia”, – kryčala v mehafon žinka, zvertajučyś do liudej, čo stojaly podali, v tini derev Marijinśkoho parku.
Pid čas čerhovoji sutyčky v diju pišly šumovi hranaty. Pislia kiĺkoch hučnych vybuchiv na ploči prolunav značno potužnišý vybuch, udarnu chvyliu vid jakoho možna bulo vidčuty škiroju.
“Schože na RHD”, – skazav čolovik u vijśkovij formi, jaký stojav na vulyci Hruševśkoho.
U peršý moment bulo nezrozumilo, chto, kudy i čo kynuv. Zhodom iz sum’jattia i bihanyny v riadach milicioneriv stalo zrozumilo, čo postraždaly same vony.
Za kiĺka chvylyn na perekrytu dlia avtomobiliv častynu Hruševśkoho v’jichalo kiĺka karet “švydkoji”. Vony pid’jichaly do bokovoho výizdu z Rady, kudy pidnosyly važkoporanenych sylovykiv. čonajmenše dvoje z nych buly bez svidomosti. Jich nesly pid ruky i za nohy, bez noš, švydko zanosiačy do mašyn. Na asfaĺti z’javylysia kraplyny krovi. Poruč – ulamky plastmasovych zachysnych čytkiv z milicejśkoji formy.
Za kordonom miliciji, pid stinamy Rady, kiĺka pravoochoronciv u formi ležaly čy sydily prosto na zemli. Odyn z nych zakotyv rukav do pleča, ohliadajučy svoju ruku. Vona bula ciloju, i vin ne prychovuvav radosti.