Image copyright
AFP
Dekomunizacija vidbuvajeťsia poviĺno, prote v Instytuti nacionaĺnoji pam’jati vpevneni v jiji uspišnomu zaveršenni
Dekomunizacija, rozpočata pivroku tomu, nablyžajeťsia do daty, koly miscevi orhany vlady majuť zaminyty nazvy sil, mist, plošč i vulyć, jaki buly pov’jazani iz radianśkym i komunistyčnym mynulym.
Taki rišennia majuť buty uchvaleni ne pizniše 21 lystopada.
Jak kažuť v Ukrajinśkomu instytuti nacionaĺnoji pam’jati, jaký opikujeťsia dekomunizacijeju, vona ne zaveršyťsia do vkazanoji daty. Holovnym čynom čerez nezdatnisť miscevych hromad domovytysia pro zminu nazv, a podekudy i sabotaž miscevoji vlady.
Jakščo miscevi rady ne zmožuť uchvalyty neobchidnych rišeń do 21 lystopada, to šče try misiaci matyme dlia cioho siĺśký, selyščný čy miśký holova.
Faktor vyboriv
Spravdylysia prohnozy ekspertiv, jaki vvažaly, ščo perejmenuvannia zahaĺmujuť miscevi vybory: kandydaty na posady u miscevych orhanach vlady vyrišyly ne pospišaty, aby ne vtratyty holosy tych, chto vvažaje, ščo perejmenuvannia vulyć i mist – ne na časi.
“Dekomunizacija vidbuvajeťsia poviĺno ne stiĺky čerez sprotyv, skiĺky čerez chytruvannia pered miscevymy vyboramy – chtoś chotiv zarobyty baly, a chtoś – ne vtratyty”, – rozpovidaje VVS Ukrajina koordynator ekspertnoji hrupy komisiji z dekomunizaciji pry Černihivśkij oblasnij deržadministraciji Vasyĺ Čepurný.
z’javyvsia cilý “bdžolyný” kvartal iz vidpovidnymy vulyciamy. V inšych rehionach Ukrajiny z’javliajuťsia takož Medovi, Kvitkovi, Molodižni vulyci.
Druha osoblyvisť – u bahatioch naselenych punktach ihnorujuť propozyciji iniciatyvnych hrup, do jakych uvijšly krajeznavci ta istoryky, ščo proponujuť obgruntovani istorijeju nazvy.
Tretia – je vypadky, koly miscevi orhany vlady ne zmohly sklasty ispyt na samostijnisť i ne navažylysia perejmenuvaty. Najpomitnišý pryklad – Kirovohrad, de miśka rada peredala pravo obraty novu nazvu dlia mista Verchovnij Radi.
Četverta – je mista i sela, de miscevi orhany vlady vzahali ne zrobyly krokiv do zminy nazv, pov’jazanych iz radianśkym mynulym. Za spostereženniamy Instytutu nacionaĺnoji pam’jati, Poltavśka i Sumśka oblasti výavylysia pozadu usich, a ne Donećka i Luhanśka, jak prohnozuvaly.
Image copyright
memory.gov.ua
Ukrajinśký instytut nacionaĺnoji pam’jati sklav kartu, z jakoji vydno, skiĺky naselenych punktiv treba perejmenuvaty
“Vvodiať v omanu”
Choča dekomunizacija poviĺno, ale ruchajeťsia, Instytut nacionaĺnoji pam’jati styknuvsia iz šče j z tym, ščo podekudy miscevi hromady ne beruť na sebe vidpovidaĺnosti vyznačyty: maje buty zminena nazva čy ni. Ce peredusim stosujeťsia vulyć, oskiĺky nazvy mist i sil Instytut proanalizuvav i opryliudnyv spysok iz majže 1000 naselenych punktiv.
“My ne nav’jazujemo nazv, ce maje buty rišennia biĺšosti. Ale zaraz do nas zvertajuťsia miscevi rady, zapytujučy, čy slid zminiuvaty tu čy inšu nazvu, čy potrapliaje pevna nazva do pereliku zaboronenych. Ščo takož haĺmuje uchvalennia ostatočnych rišeń”, – rozpovidaje VVS Ukrajina radnyk holovy Instytutu nacionaĺnoji pam’jati Oleksandr Zinčenko.
“JE j inša sytuacija. Prymirom, je v Ukrajini naseleni punkty iz nazvoju Žovtneve, i miscevi orhany vlady katehoryčno ne chočuť zminiuvaty nazvu, arhumentujučy tym, ščo ce ne na časi abo ž ščo taka nazva može buty i ne pov’jazana iz radianśkym mynulym, a tomu jiji varto zalyšyty”, – dodaje Oleksandr Zinčenko.
vykonannia zakonu. Naselený punkt use odno perejmenujuť, ale misceva hromada čerez taký populizm vtratyť možlyvisť vplynuty na te, jakoju bude nova nazva”, – zajavyv neščodavno na pres-konferenciji predstavnyk Instytutu nacionaĺnoji pam’jati Serhij Riabenko.
Donbas ne sered ostannich
Na schodi perejmenuvaty majuť najbiĺše naselenych punktiv – 47. Šče odrazu ž pislia uchvalennia zakonu buly pobojuvannia sabotažu. Ale z’jasuvalosia, ščo Donbas ne pase zadnich. Jak vvažaje Oleksandr Zinčenko, čerez te, ščo tam dobre praciujuť vijśkovo-cyviĺni administraciji spiĺno iz proukrajinśkymy sylamy, jaki mobilizuvalysia čerez vijśkovi diji.
“A ti, chto plekaje postradianśki cinnosti, ne výavliajuť iniciatyvy, možlyvo, naliakani”, – dodaje vin.
Image copyright
UNIAN
Artemivśk Donećkoji oblasti maje staty Bachmutom
Šče do 21 lystopada miscevi orhany vlady pidtrymaly perejmenuvannia Artemivśka na Bachmut, Dzeržynśka – na Torećk. U Krasnomu Lymani vyrišyly zalyšyty nazvu, ale z inšoju ideolohijeju: prosiať Verchovnu Radu sprýmaty nazvu ne jak radianśku, a u sensi “harný, čudový” Lyman.
V Artemivśku perejmenovani blyźko 80 vulyć ta plošč. U Krasnomu Lymani šče zalyšylysia vulyci, ščo odnoznačno pov’jazani iz radianśkoju doboju. Ale u tych vypadkach, de vulyci perejmenuvaly, zdebiĺšoho obyraly nejtraĺni nazvy. Vulycia Krupśkoji stala Studentśkoju, Kirova – Pryvokzaĺnoju, Lenina – Petropavlivśkoju, 3-ji P’jatyričky – Vyšnevoju.
U Slov’janśku provely holosuvannia na sajti miśkoji rady. U pidsumku biĺšisť nazv vulyć takož staly nejtraĺnymy, i lyše inodi – ce vidrodženi istoryčni nazvy.
Jak rozpovidaje pozaštatný korespondent VVS Ukrajina u Donećkij oblasti Lina Kušč, oryhinaĺno pidijšly do vykonannia zakonu pro dekomunizaciju u Volnovasi. Miśka rada vyrišyla ne demontuvaty pam’jatnyk Čapajevu, a perejmenuvaty joho na “monument “Kozak”.
U ciomu ž misci vulyciu Ostrovśkoho zalyšyly bez zmin, ale u rišenni vkazaly, ščo teper uvičneno Ostrovśkoho-dramaturha, a ne komsomoĺśkoho vatažka. Volnovaśki deputaty perejmenuvaly vulyci takož na spivaka Kuźmy Skriabina, Jaroslava Mudroho, Hryhorija Skovorody, Petra Sahajdačnoho i Mychajla Lomonosova.
Image copyright
memory.gov.ua
U Kostiantynivci ž vynyk konflikt miž miśkoju radoju ta iniciatyvnoju hrupoju, ščo pidhotuvala perelik novych vulyć.
“Zamisť zaproponovanych namy nazv vulyć – Hryhorija Skovorody, Vasylia Stusa, Volodymyra Sosiury, Oleksy Tychoho, Herojiv Ukrajiny – vony protiahly nazvy: Rajdužna, Sportyvna, Čornomorśka, Pravoberežna, Herojiv praci. Pryčomu nazvu Herojiv Ukrajiny bulo pohodženo jak iz vijśkovymy, volonteramy, tak i z hromadśkymy aktyvistamy i prýniato robočoju hrupoju iz dekomunizaciji pry miśkvykonkomi. Ce buv kompromis – adže heroji Ukrajiny to ž veterany Druhoji svitovoji, čornobyĺci, afhanci, naviť zaporiźki kozaky i, jasna rič, heroji ATO”, – jdeťsia u zvernenni hrupy hromadśkych aktyvistiv Kostiantynivky, ščo joho opryliudnyv miscevý žurnalist i holova kuĺturno-prosvitnyćkoho centru “Bachmut” Volodymyr Berezin.
Najhirša sytuacija u Vuhledari, de, za danymy odnoho iz kerivnykiv Donećkoji vijśkovo-cyviĺnoji administraciji Viktora Andrusiva, naviť ne sklaly spysok ob’jektiv dlia perejmenuvannia ta demontažu i ne provely hromadśki sluchannia. Za joho slovamy, ne kraščoju je sytuacija i v rajonach.
Ale najbiĺše bentežyť znavciv Donbasu, ščo narazi tam ne z’javylysia vulyci vydatnych zemliakiv – dysydentiv Vasylia Stusa i Oleksy Tychoho.
“Komsomoĺśký” protest
Na sesijach orhaniv miscevoho samovriaduvannia u Poltavśkij oblasti perejmenuvannia naselenych punktiv i vulyć ne nabyraje neobchidnoji kiĺkisť holosiv deputativ.
U kvitni 2015 roku, odrazu ž pislia uchvalennia Verchovnoju Radoju paketa zakoniv pro dekomunizaciju, Instytut analityky ta advokaciji proviv v Poltavi sociolohične opytuvannia, za jakym 60% opytanych poltavciv ne pidtrymaly iniciatyvu pro dekomunizaciju, rozpovidaje pozaštatný korespondent VVS Ukrajina u Poltavi Anatolij Mišyn.
Najrezonansnišoju je sytuacija iz mistom Komsomoĺśk, navkolo jakoho zoseredženi pidprýemstva čornoji metalurhiji.
Vsesojuzne budivnyctvo miscevoho HOKu u 1960-ch rokach sprýalo pojavi na karti cioho mista same z takoju nazvoju. Neščodavno, za iniciatyvy miśkoji vlady, vidbulysia vidkryti hromadśki sluchannia ščodo perejmenuvannia. Zaproponuvaly novi nazvy: Chrystýanśk, Naddniprianśke, Kaskomoĺśk. I vse ž, biĺšisť učasnykiv hromadśkych sluchań proholosuvaly za te, ščob staru nazvu zalyšyly.
Zahalom na Poltavščyni majuť perejmenuvaty pivtory tysiači vulyć ta 43 naselenych punkty. Vže pomenšalo vulyć Lenina ta dejakych inšych. Prote zdajeťsia, ščo najbiĺše roboty bude v oblderžadministraciji, jaku zakon zobov’jazuje braty na sebe vidpovidaĺnisť za perejmenuvannia zamisť rad nyžčoho rivnia.
Buduť pytannia u prokuratury?
Za spostereženniamy koordynatora ekspertnoji hrupy komisiji z dekomunizaciji pry Černihivśkij ODA Vasylia Čepurnoho, vid miscevych kerivnykiv spravdi zaležyť duže bahato.
“Skažimo, u misti Ščorsi – ce jedyne v oblasti misto, ščo pidliahaje dekomunizaciji, – zavždy holosuvaly za komunistiv, tomu i hromadśki sluchannia tut peretvorylysia na prokomunistyčný zachid. A v seli Atiuša Koropśkoho rajonu siĺśký holova chodyv po dvorach i rozpovidav, ščo na dekomunizaciju treba z kožnoho dvoru po čotyry tysiači hryveń zibraty”, – rozpovidaje vin v interv’ju VVS Ukrajina.
U Černihivśkij oblasti, jak i v bahatioch inšych, plan z dekomunizaciji ne vykonaný naviť na polovynu.
“Zakon peredbačaje personaĺnu vidpovidaĺnisť kerivnykiv mista čy sela za vykonannia zakonu pro dekomunizaciju. I taký kerivnyk vže ne prykrýeťsia kolehiaĺnym rišenniam. Jakščo z’jasujeťsia, ščo vin ne choče zminiuvaty, prymirom, vulyci Petrovśkoho, Postyševa čy Kosiora, do nioho možuť buty pytannia u prokuratury. Usvidomliujučy taku perspektyvu, dumaju, vony švydše ruchatymuťsia u potribnomu napriamku. Cej zapobižnyk buv zroblený svidomo”, – kaže VVS Ukrajina Oleksandr Zinčenko.
Takych “zapobižnykiv” kiĺka – pislia toho, jak miśký čy selyščný holova ne vykonaje norm zakonu do 21 liutoho 2016 roku, cym zajmeťsia oblasna deržavna administracija. Jij takož zakon nadaje trymisiačný termin.