Roztašuvannia vyborčych diĺnyć na večirnich vulyciach Mariupolia možna vyznačyty bezpomylkovo: pered cymy budivliamy horyť svitlo, a trotuar zastavlený avtomobiliamy. Rešta vulyć osvitliujeťsia slabko. Ščob ne potrapyty do kaliuži, potribno dobre pyĺnuvaty.
Robitnyk metalurhijnoho kombinatu Valerij Vasyliovyč, jaký proholosuvav na diĺnyci, roztašovanij v industriaĺnomu technikumi, ostannim, skaržyťsia: movliav, leď dijšov iz cipkom z likarni.
“Prýichaly kýivśki vaši i zirvaly nam vybory, – hovoryť pro podiji žovtnia. – Tomu mariupoĺci i pišly holosuvaty. Osobysto meni cej bardak uže nabryd. Dorohy bačyte jaki? Leď nohy ne zlamav. Dorohy – ce perše. Druhe – durni. Novij vladi bažaju lad navesty. JA patriot, i misto povynne buty najkrašče za vsich. Holosuvav za svojich, za mariupoĺśkych”.
Diĺnycia v Palaci metalurhiv, Illičivśký rajon. Do seredyny zachodiať dvoje čolovikiv u kamufliažnij formi i z našyvkamy “Pravoho sektora”: “Slava Ukrajini!” U vidpoviď – tyša.
“JA rodom iz Horlivky, jaka siohodni perebuvaje pid hnitom separatystiv. Stežymo za tym, ščob vybory projšly maksymaĺno česno, prozoro i ščob do vlady narešti prýšly proukrajinśki syly”, – kaže žurnalistam odyn iz aktyvistiv na im’ja Serhij. Jak utočniuje holova diĺnyčnoji vyborčoji komisiji, liudy v kamufliaži je členamy komisiji, tomu prysutnisť jich na diĺnyci cilkom zakonna.
Pered vchodom litni žinky, jaki prýšly holosuvaty, rozdyvliajuťsia avto iz praporom “Pravoho sektora” na kapoti.
“Vony chočuť nas zaliakaty. Ale my ne zliakalysia. Nechaj jiduť sobi”, – oburiujuťsia žinky.
Obraza na Kýiv
U nastrojach liudej vidčuvajeťsia obraženisť na stolyciu, čy to pak – na stolyčnych politykiv. Zryv vyboriv i pryznačennia novoho holosuvannia častyna mariupoĺciv sprýnialy jak osobyste prynyžennia.
“Vy ž bačyly, jak u nas use tycho, myrno, orhanizovano projšlo? A čomu v peršý raz ne daly provesty? Chto bojavsia? Ce tak samo, jak iz separatystamy. V 2014-mu vony zajnialy miśku radu, peršý poverch i pidval. Buly bez zbroji. Nikoho ne čipaly. Jich možna bulo holymy rukamy vziaty. Ale čomuś 9 travnia “Azov” počav šturm”, – Halyna, jaka praciuje v komunaĺnomu pidprýemstvi, pokazuje rukoju na zhorilu budivliu miśkoji rady.
Zhorila budivlia miśkoji rady – nahaduvannia pro dramatyčni podiji 9 travnia 2014 roku v Mariupoli
Budivlia ziaje počornilymy porožnimy otvoramy vikon. Fasad – u kiptiavi, na dachu – ukrajinśký prapor, toreć prykrašaje hrafiti v nacionaĺnych koliorach. Sporuda zalyšajeťsia majže v tomu ž vyhliadi, jak i pislia dramatyčnych podij 9 travnia 2014 roku, koly prochodyla operacija z vyzvolennia mista.
Novoobrana miśka rada ta miśký holova praciuvatymuť “u prýmach”, oskiĺky pro vidnovlennia ofisu poky ne jdeťsia.
Biĺšisť deputatśkych krisel, sudiačy z rezuĺtativ obrobky ponad 40% protokoliv, distaneťsia “Opozycijnomu bloku”. Sered kandydativ na posadu miśkoho holovy iz velykym vidryvom lidyruje samovysuvaneć Vadym Bojčenko, dyrektor iz personalu Mariupoĺśkoho metalurhijnoho kombinatu imeni Illiča. Pidprýemstvo vchodyť do choldynhu “Metinvest” Rinata Achmetova.
Reklamna kampanija kandydata buduvalasia na tradycijnych metodach: stvorennia blahodijnoho fondu, vidkryttia sportyvnych i dytiačych majdančykiv, dopomoha školiaram ta veteranam toščo.
Nespodivankoju vvažajuť vysoký vidsotok, ščo joho vziala na vyborach partija “Syla liudej” ta jiji predstavnyk, kandydat u mery Maksym Borodin, vidomý jak aktyvist ekolohičnych mitynhiv u Mariupoli. U vyborčij kampaniji partijci zrobyly stavku na sociaĺni mereži ta patriotyčno nalaštovanych horodian.
Na meži prochodžennia do miśkoji rady – predstavnyky partij “Naš kraj” ta “Bloku Petra Porošenka “Solidarnisť”.
Obiciajuť spivpraciu
Biĺšisť vyborciv Mariupolia taky proihnoruvaly holosuvannia. Na vyborči diĺnyci prýšly trochy biĺše 37% vyborciv.
“JA ne chodyv holosuvaty, bo ne viriu, ščo ščoś zminyťsia vid vyboriv. Prohramy u vsich krasyvi i odnakovi. A potim liudiam dorikajuť: movliav, obraly kradija. Chiba znaješ, ščo vin krastyme? U buď-jakomu razi, chto by ne buv merom – vin bude liudynoju Porošenka. Inakše ne možna, u nas pryfrontove misto”, – pojasniuje svoju pozyciju vodij taksi Oleh Pohribný.
V miśkij orhanizaciji “Opozycijnoho bloku” ne prychovujuť zadovolennia poperednimy pidsumkamy. “Liudy reahujuť na ti reči, jaki jim obiciajuť, ale ne vykonujuť. Liudiam duže prýemno, koly chtoś prychodyť iz obiciankamy i jich vykonuje. Oś koly ne vykonuje – todi je reakcija. Liudy prýšly i zrobyly vybir. Ce ne te, ščo chtoś na zavodi prýšov i dav komandu”, – skazav deputat parlamentu Oleksij Bielý (“Opozycijný blok”).
“My chočemo staty tym kryholamom, jaký rozkoliuvatyme monolit “Opobloku”, – poobiciav kandydat vid “Syly liudej” Maksym Borodin. – Ne viriu, ščo deputaty, jaki buly v Partiji rehioniv, perejšovšy do “Opobloku”, staly inšymy. Žodni sproby domovytysia z namy ne projduť”.
Holosuvannia na odnij iz vyborčych diĺnyć
Razom iz tym obydvi polityčni syly poobicialy spivrobitnyčaty ščodo pytań, jaki chvyliujuť horodian.
Holova Donećkoji oblasnoji vijśkovo-cyviĺnoji administraciji Pavlo Žebrivśký pererachuvav holovni problemy, jakymy, na joho dumku, povynna zajniatysia nova miśka vlada:
“Perše – ekolohija. Majemo čitko perehlianuty normatyvy vykydiv. Druhe – navesty poriadok u žytlovo-komunaĺnomu hospodarstvi. Vklasty hroši u vodohony, ščob vstanovyty normaĺnu cinu na vodu. Peredyvytysia pytannia z teplom. Suttievo majuť pokraščytysia dorohy v Mariupoli”.
Ale najholovnišoju problemoju očiĺnyk oblasti nazvav “suttievu zaležnisť vid odnoho pracedavcia”. Tomu, na dumku pana Žebrivśkoho, potribne “zavedennia investoriv zi zminoju formatu. Z nemonopolizovanoju strukturoju pracedavciv”.
Hromadśki sposterihači zaznačajuť, ščo holosuvannia i pidrachunok holosiv u Mariupoli prochodyly bez hrubych porušeń. Ne v ostanniu čerhu – čerez pyĺnu uvahu do mista z boku politykiv, žurnalistiv, sposterihačiv.
“Vybory, na žaĺ, šče sprýmajuťsia bahaťma konkurentamy jak vijna. Peremožciu distajeťsia vse, a toj, chto prohrav, povynen abo sisty v tiurmu, abo prosto pity z polityčnoji areny. Ce stavlennia do vyborčoho procesu jakraz i naklalo vidbytok na te, ščo vybory v Mariupoli 25 žovtnia zirvaly. Tomu ščo ne bulo domovlenosti miž sub’jektamy polityčnoho procesu, jaki predstavlialy rizni polityčni syly, pro te, ščo vony vyznajuť rezuĺtat. Dlia oboch storin bulo lehše zirvaty proces, dovesty joho do techničnoho defoltu, niž daty peremohty oponentu”, – pojasniuje holova pravlinnia Donećkoji oblasnoji orhanizaciji “Komitetu vyborciv Ukrajiny” Serhij Tkačenko.
Zryv vyboriv zmusyv miscevych politykiv zminiuvatysia, ščob ne prohraty vse, dodaje ekspert. Na joho dumku, polityčne pole v misti taky zminiujeťsia – popry perekonlyve liderstvo odnijeji z partij.
“Bahato chto zrozumiv, ščo tut možna praciuvaty, ale rezuĺtat prynosyť systemna robota. Hadaju, vzahali vektor rozvytku polityčnoho seredovyšča v Mariupoli zaraz spriamovaný uhoru. Raniše pislia kožnoji vyborčoji kampaniji my vidčuvaly pevnu bezvychiď. Ale naviť u polityčnych partij, jaki prohraly, – ja by ne skazav, ščo zaraz u nych vidčuvajeťsia cia bezvychiď. I šče: vsi rozumijuť, ščo ce pevný promižný etap. Nastupný nastane duže švydko”, – prohnozuje Serhij Tkačenko.