Image copyright
AP
Eksperty vvažajuť, ščo rezuĺtat referendumu zaležatyme vid formuliuvannia pytannia
Ostanni sociolohični opytuvannia ščodo konfliktu na Donbasi svidčať, ščo ukrajinci možuť jak pidtrymaty konstytucijnu zhadku okremych rajoniv Donbasu, tak i vidkynuty proekt zmin.
Z podači prem’jer-ministra Arsenija Jaceniuka ukrajinśki top-polityky zahovoryly pro referendum ščodo decentralizaciji.
Planuvaloś, ščo cioho tyžnia Rada
mala uchvalyty v cilomu proekt konstytucijnych zmin ščodo decentralizaciji, do perechidnych položeń jakoho vnesly punkt ščodo osoblyvoho samovriaduvannia v okremych rajonach Donećkoji ta Luhanśkoji oblastej.
Čerez ciu normu proekt ne nabyraje 300 holosiv. Joho vyrišyly vidklasty, a
arhumentuvaly ce zvernenniam do KS ščodo tlumačennia procedury holosuvannia.
Uchvalennia proektu bulo častynoju Minśký uhod ščodo Donbasu, ale Petro Porošenko
napoliahaje, ščo krajina zrobyť ce pislia prypynennia vohniu ta vykonannia inšych položeń domovlenostej.
Referendum z rukava
Ostannimy misiaciamy u koaliciji
tryvajuť hostri dyskusiji ščodo zmin v uriadi ta možlyvoji vidstavky samoho Arsenija Jaceniuka.
Kerivnyk uriadu ta joho frakcija ne pohodžujuťsia na vidstavku, a v ostanniomu zvernenni do narodu toj nespodivano zajavyv, ščo vsi zminy do Konstytuciji, u tomu čysli i decentralizaciju, majuť pidtrymaty ukrajinci na referendumi.
Raniše frakcija Arsenija Jaceniuka holosuvala i za konstytucijnu decentralizaciju, i za sudovu reformu. Prote pislia zajavy prem’jera sytuacija zminylaś – “Narodný front” maje dodatkovi vymohy do holosuvannia, a vidtak i pid čas peremovyn ščodo zmin v uriadi.
Ideju Jaceniuka z referendumom pro povnovažennia okremych rajoniv Donbasu odrazu ž pidtrymav ministr vnutrišnich sprav Arsen Avakov, a takož vzialy na ozbrojennia “Baťkivščyna” ta “Radykaĺna partija”.
“Referendum treba provesty u berezni, ščob nazavždy zniaty vyhadanu v Moskvi problemu z osoblyvym statusom terorystam i rosijśkym najmanciam”, – zajavyv u parlamenti kermanyč radykaliv Oleh Liaško, jaký ostannimy dniamy domovliajeťsia ščodo umov povernennia do koaliciji.
Image copyright
UKRINFORM
Jedyný raz referendum ščodo Konstytuciji provodyv prezydent Leonid Kučma 2000 roku, ale joho rezuĺtaty proihnoruvav parlament
Julija Tymošenko, jaka šče perebuvaje u koaliciji, takož zajavyla, ščo taki pytannia maje vyrišuvaty tiĺky narod.
“JE cyničný obman, koly slovom “decentralizacija” prykryly kuluarni domovlenosti miž Kremlem i vladnoju verchivkoju Ukrajiny pro absoliutno neprýniatne dlia Ukrajiny vrehuliuvannia vijśkovoho konfliktu na Schodi”, – vvažaje pani Tymošenko.
Ideju z referendumom ščodo decentralizaciji odrazu sprýnialy v štyky u prezydentśkomu BPP, de ce nazvaly sproboju politykiv “pereklasty vidpovidaĺnisť na liudej”.
A blyźka do Petra Porošenka deputat Rady Iryna Friz vzahali zajavyla, ščo taký referendum može pryzvesty do eskalaciji na Donbasi.
“Vidpovidaĺnisť za buď-jaku eskalaciju na Donbasi buduť nesty avtory “fantazij” pro ukrajinśkij referendum”, – zajavyla pani Friz.
Taku ž pozyciju zajniav i spiker Rady Volodymyr Hrojsman.
Poky ščo iniciatyvy z referendumom, jak vvažajuť eksperty, švydše schoži na dodatkový arhument u koalicijnych torhach ščodo uriadu.
Prote, jak svidčať opytuvannia sociolohiv, rezuĺtat takoho referendumu mih by buty dalekym vid očikuvań protyvnykiv konstytucijnoji decentralizaciji.
I “za”, i “proty”
Za ostanni kiĺka misiaciv v Ukrajini provodyly nyzku opytuvań ščodo stavlennia ukrajinciv do vyrišennia konfliktu na Donbasi.
Jichnia zahaĺna tendencija – biĺšisť opytanych vystupajuť za myrne vrehuliuvannia konfliktu šliachom peremovyn i bez zbrojnoji eskalaciji.
I popry te, ščo liudy perevažno hotovi na kompromisy i postupky, koly jich napriamu pytajuť pro “osoblyvý status Donbasu” – vidpovidi nehatyvni.
Tož, jakščo hipotetyčný referendum taky vidbudeťsia, rezuĺtat zaležatyme vid formuliuvannia pytannia.
Image copyright
AFP
11 travnia 2014 roku bojovyky provely vybory na Donbasi i oholosyly, ščo liudy proholosuvaly za nezaležnisť “LNR” ta “DNR”
opytuvanniam Kýivśkoho instytutu sociolohiji, 78% nazyvajuť prodovžennia peremovyn ta myrne vrehuliuvannia najbažanišym.
Vyzvolennia Donbasu zbrojnym šliachom pidtrymujuť tiĺky 13% ukrajinciv, pry čomu prychyĺnyky cioho skladajuť menšisť u vsich rehionach.
Ale ukrajinci skeptyčno stavliaťsia do Minśkych uhod, do jakych pryv’jazana konstytucijna zhadka pro samovriaduvannia v okremych rajonach Donbasu.
V uspich Minśku, za danymy KMIS, viriať 27%, a ne viriať – 60% opytanych. Šče biĺše liudej – 63% ne viriať, ščo Rosija vykonaje svoji zobov’jazannia za cymy domovlenostiamy.
Pokazovo, ščo prychyĺnisť liudej do myrnoho vrehuliuvannia konfliktu na peremovynach suttievo zrosla pislia častkovoho prypynennia vohniu z veresnia 2015 roku.
vlitku 2015 roku, koly obstrily velyś z usich vydiv zbroji, za peremovyny zarady myru vystupaly 56%, a vže u žovtni takych stalo 78%.
Image copyright
Getty
Ukrajinci pidtrymujuť myrni peremovyny, ale perevažno ne chočuť nadavaty “respublikam” osoblyvoho statusu u skladi Ukrajiny
opytuvannia fondu “Demokratyčni iniciatyvy” za lystopad 2015 roky.
Za dosiahnennia myru na peremovynach todi vystupaly 75% ukrajinciv. Z nych zarady myru na buď-jaki kompromisy hotovi 21%, a na “dejaki postupky” – 54% opytanych.
Vijśkove vyrišennia konfliktu pid čas opytuvannia bačyly 13,5% ukrajinciv.
Aktuaĺnym dlia možlyvoho referendumu bulo pytannia sociolohiv ščodo majbutnioho nynišnich “DNR” ta “LNR”.
Majže 50% ukrajinciv vvažajuť, ščo ci terytoriji majuť povernutyś do Ukrajiny na kolyšnich pravach.
31% opytanych hotový nadaty cym rehionam biĺši povnovažennia: 22% – ščob povernulyś do Ukrajiny, ale z rozšyrenymy povnovaženniamy, a 9% hotovi daty avtonomiju.
I tiĺky 7% ukrajinciv hotovi daty okremym rajonam Donbasu nezaležnisť abo peredaty Rosiji.
opytuvannia provela hrupa “Rejtynh” na zamovlennia Mižnarodnoho respublikanśkoho instytutu SŠA.
Vono tež pokazuje, ščo biĺšisť ukrajinciv ne chočuť nadavaty okremym terytorijam jakychoś povnovažeń.
53% opytanych u lystopadi 2015 vvažaly, ščo “DNR” ta “LNR” majuť povernutyś u sklad Ukrajiny na starych umovach.
27% pohodžuvalyś nadaty jim okremi dodatkovi povnovažennia – 18% vystupaly za formuliuvannia, jake zapysane u proekti decentralizaciji, a šče 9% naviť hotovi nadaty rehionu avtonomiju.
Šče 7% pohodžujuťsia na viddilennia rehionu.
Jak postavyty pytannia?
Naukový dyrektor fondu “Demokratyčni iniciatyvy” Iryna Bekeškina, komentujučy dani opytuvań riznych kompanij, konstatuje, ščo u suspiĺstvi zaraz dva pohliady na vyrišennia konfliktu.
“Liudy vtomylyś vid vijny i prodovžennia jiji nichto ne choče. Z inšoho boku, liudy ne chočuť nadavaty vahomi dodatkovi povnovažennia nyni okupovanym terytorijam u skladi Ukrajiny”, – rozpovila VVS Ukrajina pani Bekeškina.
Image copyright
AFP
Petro Porošenko choče uchvalennia konstytucijnych zmin tiĺky pislia vykonannia bojovykamy inšych umov Minśka
Tomu, na dumku eksperta, vidpoviď na možlyvomu referendumi zaležatyme vid formuliuvannia pytannia i balansu u niomu cych dvoch protyležnostej.
“Jakščo u pytanni referendumu pryv’jazaty nastannia myr do abstraktnych osoblyvostej samovriaduvannia okremych rajonach Donbasu, to biĺšisť proholosuje “za”, – vvažaje pani Bekeškina.
Vona naviť sformuliuvala pytannia dlia vynesennia na referendum, jake b otrymalo odnoznačnu pidtrymku: “Čy zhodni vy na te, ščob myr na Donbasi buv dosiahnutý čerez vyznannia osoblyvostej samovriaduvannia v okremych rajonach Donećkoji ta Luhanśkoji oblastej?”
Natomisť, jakščo b pytannia bulo ne zahaĺnym, a biĺš detalizovanym: pro narodnu miliciju, vybory na tych terytorijach i vidsutnisť ukrajinśkoho kontroliu nad kordonom do jich provedennia, jak peredbačeno “Minśkom”, to, na dumku Bekeškinoji, vidpoviď bula b nehatyvnoju.
Z inšoho boku, kerivnyk mereži “Opora” Oĺha Ajvazovśka zvernula uvahu, ščo čynný zakon pro referendum, jaký
uchvalyly za prezydentstva Viktora Janukovyča
ne demokratyčný, a takož daje šyroke pole dlia manipuliacij.
“Polityky, jaki siohodni zajavliajuť pro referendum, zabuly, ščo zakon pro vseukrajinśký referendum, jaký pysavsia v interesach Janukovyča, duže obmežuje demokratyčnisť cioho instytutu”, – zajavyla pani Ajvazovśka.
Eksperty pohodžujuťsia, ščo v ukrajinśkych umovach pytannia referendumu, jak i same opytuvannia, možuť buty manipuliatyvnymy.
Vidkryty vsi posylannia u tabach: [1 – 10]