U Kýevi pereselenci z aneksovanoho Krymu i nepidkontroĺnych uriadu Ukrajiny rajoniv Donbasu časom peretvoriujuťsia na vyselenciv – kerivnyctvo hurtožytkiv, korystujučyś nedijevym zakonodavstvom, rozporiadžajeťsia žyttiamy simej zi Schodu ta Krymu na vlasný rozsud.
“Tiĺky Kýiv”
18 sičnia v hurtožytku Centru perepidhotovky ta pidvyčennia kvalifikaciji pracivnykiv Min’justu na Kustanajśkij, 6, de žyve 30 simej pereselenciv, vidimknuly elektryku – “za nesplatu”.
Čerez kiĺka dniv temperatura prymičennia opustylasia do 6 hradusiv tepla, oskiĺky centraĺne opalennia tut ne praciuje z 2014 roku. Nemaje takož i hazu – liudy hotuvaly na elektroplytach. Takym čynom kerivnyctvo hurtožytku priamo natiaknulo pereselenciam, jaki žyvuť tut iz 2014 roku, čo pora jichaty.
Oficijne povidomlennia pro vyselennia liudy otrymaly 20 hrudnia, a termin, jaký jim dalo kerivnyctvo na perejizd, – menše misiacia, do 10 sičnia 2016.
Reakcija výšla burchlyvoju – navkolo hurtožytku rozhorilasia vijna. Konflikty administraciji budynku iz pereselenciamy dochodyly do vyklykiv policiji. Kerivnyctvo Centru perepidhotovky zvynuvatylo meškanciv z Donećkoji ta Luhanśkoji oblasti v šantaži j rejderśkomu zachoplenni budivli.
Jak pojasnyv Serhij Pietkov, zastupnyk dyrektora Centru, pereselenci opynylysia u hurtožytku na prochannia KMDA. Za zhodoju kerivnyctva hurtožytku, žytlo jim nadaly tiĺky na dekiĺka dniv. Do toho ž, kerivnyctvo hurtožytku zaproponuvalo meškanciam piĺhovu cinu – 38 zamisť 156 hryveń za deń. Ale vse odno vony zaborhuvaly za komunaĺni posluhy j korystuvalysia zaboronenymy prystrojamy – elektronahrivačamy. Na siohodni zbytky zakladu, jaki spryčynyly pereselenci, za danymy Min’justu, stanovliať ponad 400 tys. hrn.
“Hurtožytok ne maje statusu žytlovoho. Na Centr ne pokladeno obov’jazok nadavaty dopomohu vnutrišnio peremičenym osobam”, – jdeťsia u
povidomlenni na sajti Centru.
U Min’justi takož stverdžujuť, čo pereselenciv ne vykydajuť na vulyciu, a jim zaproponuvaly cilý perelik mist, kudy vony možuť pereselytysia – Zaporižžia, Dnipropetrovśk, Kryvý Rih, Pavlohrad, Dniprodzeržynśk. Ale ti ne pohodylysia na žodne – jich, movliav, vlaštovuje tiĺky Kýiv.
Zhurtovani
Ale sami meškanci hurtožytku, jaki čojno počaly vidnovliuvaty svoje žyttia daleko vid domu, vpevneni, čo ce vse dlia toho, čob jich prosto vyžyty, koly Min’justu znadobylasia budivlia.
U vidpoviď pereselenci stvoryly iniciatyvnu hrupu, vzialy na dopomohu advokata i staly zvertatysia u vsiliaki instanciji z vymohoju rozibratysia, naskiĺky diji Ukrenerho ta administraciji hurtožytku zakonni. Meškanci zvertalysia do Minsocpolityky i do samoho Min’justu, pysaly lysty v Administraciju prezydenta, zaprošuvaly do sebe deputativ.
Pereselenci proponujuť svij variant vyrišennia problemy – vony hotovi pohasyty borh za elektroenerhiju, jakčo kerivnyctvo pohodytysia perehlianuty taryfy. Veś cej čas liudiam prychodyly platižky z vartistiu kilovat-hodyn jak dlia pidprýemstv – 1,8 hrn. Vony kažuť, čo oplačuvaly opalennia, jakoho ne bulo, i prožyvannia za taryfamy komercijnoho žytla, a ne deržavnoho hurtožytku.
“Liudy, čo ne platyly vzahali, – jich ne isnuje, – stverdžuje Natalia, jaka prýichala z Luhanśkoji oblasti. – JE liudy, jaki vidmovylysia oplačuvaty posluhy, čo ne nadajuťsia: ce opalennia ta vartisť prožyvannia hoteliu, majučy dokument na rukach, čo ce deržavný hurtožytok”. Natalia z dvoma onukamy, odna z nych z invalidnistiu, výichala čy ne ostannim pojizdom z Alčevśka v červni 2014 roku, koly počalysia bojovi diji.
“Jakby buly zakonni pidstavy, skazaly b ulitku za dva misiaci, poperedyly b. Ce odna sprava. A koly ja vam platyla vsiu sumu, a vy mene vystavliajete v novorični sviata – ja todi kažu, vybačte, ja zalyšajusia”, – oburiujeťsia Olena z Luhanśka, vykladač anhlijśkoji z 30-ričnym stažem. Žinka z rodynoju prýichala do Kýeva pivtora roku tomu: “JA ne mohla ne perejiždžaty – u mene proukrajinśka pozycija, i meni natiaknuly priamym tekstom”. U Kýevi Olena zarobliaje pryvatnymy urokamy anhlijśkoji.
“Jakčo u nych meta – nas zhurtuvaty, ob’jednaty – vony domohlysia. My znajemo vsich uže v oblyččia, z usima družymo, spilkujemosia. Ne projduť”, – vpevnena luhančanka.
Ity nikudy
Z 82 pereselenciv, čo žyvuť u ciomu hurtožytku – 22 dytyny, šestero liudej z invalidnistiu ta 14 pensioneriv.
11-rična dońka Tetiany zi Stachanova maje hrupu invalidnosti. Mama suprovodžuje jiji i na navčannia, i v muzyčnu školu. Inšij donci – 3,5 roky. Do počatku ATO Tetiana praciuvala v Sanepidemstanciji v svojemu misti. U Kýevi zajmajeťsia diťmy, a praciuje čolovik. Sim’ja výichala zi Stachanova v serpni 2014 roku. Spočatku žyly u znajomych v Ivano-Frankivśku, potim sprobuvaly znajty orendovane žytlo, ale jim vidmovlialy. Todi rodyna vyrišyla zatelefonuvaty na hariaču liniju dopomohy pereselenciam, i jim zaproponuvaly žytlo v Kýevi – v ciomu hurtožytku.
“Povertatysia nikudy – tam umovy ne prydatni dlia žyttia. Tam ne praciujuť polikliniky, nemaje likiv. Pojizdiv do Kýeva nemaje. Čomu ne jidemo v selo – dytyni potribna medyčna dopomoha. Operacija može znadobyťsia v buď-jaký moment”, – rozpovidaje Tetiana, pokazujučy svoje pomeškannia v hurtožytku. U niomu – maleńka kuchońka, tualet z vannoju i kimnata. Obšarpani špalery v peredpokoji, tričyna na steli na kuchni. Pliamy na stinach u žytlovij kimnati zakryti krasyvymy aplikacijamy.
“Kiĺka raziv my prosyly nadaty nam inšu kimnatu – je z kračymy umovamy. Hurtožytok napivporožnij”, – pojasniuje žinka. Pobutovu techniku i mebli rodyni peredaly volontery j mecenaty. Na kuchonnomu stoli Tetiana rozkladaje na stoli vsi oplačeni kvytanciji z momentu zaselennia.
26 sičnia, čerez tyždeń pislia vidimknennia elektryky, Kýivenerho povernulo svitlo v hurtožytok – liudiam daly dva tyžni, čob zaladnaty konflikt. Tiĺky ot za cej čas dvoje ditej liahly do likarni z pnevmonijeju.
Tym časom z sajtu Centru perepidhotovky znykla zajava Min’justu, v jakomu pereselenciv nazyvajuť rejderamy. Ale “žytlove ATO” miž Min’justom i pereselenciamy tryvaje – vže u sudovij pločyni.
“Filosofśka problema”
Ale je istorija j z veselišym kincem. Žyteli Donbasu, jaki prožyvajuť u centri dlia pereselenciv po vulyci Akademika Kurčatova, 22 (bilia metro “Lisova”), zmohly domovytysia z kerivnyctvom, čob jich ne vyselyly.
“Bula problema – nas poperedžaly, čo my zalyšajemosia tut do vesny, a potim buduť vyseliaty. Zaraz nam zaproponuvaly umovy, na jaki my pohodylysia”, – rozkazuje Ania, meškanka cioho centru.
Prýiždžych zaselyly siudy v liutomu 2015, a vže v serpni do meškanciv počaly prychodyty z kerivnyctva i staly natiakaty, čo vony žyvuť tut nezakonno. Todi pereselenci zvernulysia do zastupnyka holovy rajonu ta domovylysia, čob žytlo jim zdaly v orendu.
“Nam postavyly umovu, čo my stvoriujemo orhanizaciju, ukladajemo dohovory i budemo platyty. Sama orenda bude v odnu hryvniu, a za svitlo ta opalennia budemo platyty povnistiu”, – rozpovidaje Hanna.
U centri žyvuť bahatoditni sim’ji.
“Problemy filosofśki – my rozumijemo, čo liudiam potribno dopomahaty, ale pravovych pidstav ce robyty nemaje”, – kaže Oleksandra Dvorećka, volonter i pravozachysnycia z orhanizaciji Schid SOS.
Vona pojasniuje, čo za zakonom, jaký u lystopadi 2014 roku pidpysav prezydent, žytlom pereselenciv zabezpečujuť miscevi deržadministraciji. Pry ciomu poriadok cijeji procedury, jaký uriad mav rozrobyty če v liutomu 2015, ne propysaný. Tomu liudej, jaki výiždžaly če z bereznia 2014 roku, tobto do pidpysannia zakonu pro prava pereselenciv, selyly na pidstavi propysky v pasporti, a rejestr vely v zvyčajnych zošytach. Do toho ž, na toj moment ne bulo vyznačeno mež okupovanych terytorij. Tobto čynovnyky keruvalysia vlasnym rozuminniam sytuaciji.
Vyselennia pov’jazani če j z tym, čo z pereselenciamy ne ukladaly dohovoriv, z jakych bulo b zrozumilo, jaka častyna posluh platna, a jaka – bezkoštovna.
“Biĺše toho, kiĺka misć kompaktnoho prožyvannia zakryvalysia čerez borhy. Administracija ustanovy ne brala hrošej u pereselenciv – ne bulo pidstavy. I ne mohla platyty zi svoho biudžetu. A KMDA ne davala vidpovidi, jak ce možna vyrišyty”, – hovoryť pani Dvorećka.
Ni Minsocpolityky, ni Koordynacijný štab pry DSNS sytuaciju ne komentujuť – kažuť, čo ci pytannia ne naležať do jichnioji kompetenciji.