Image copyright
AP

Perehovory Papy Francyska z patriarchom Moskovśkym i vsijeji Rusi Kyrylom stanuť peršoju zustriččiu hlavy Rymo-katolyćkoji cerkvy i duchovnoho lidera rosijśkoho pravoslav’ja. Hlavy dvoch cerkov ne zustričalysia z XI stolittia, koly stavsia Velyký rozkol – zdebiĺšoho čerez rozbižnosti ščodo papśkoji vlady.

Značennia cijeji zustriči dlia oboch cerkov velyčezne. Jaku b spiĺnu deklaraciju v p’jatnyciu na Kubi vony ne pidpysaly, sam fakt jichnioji zustriči služyť čitkym syhnalom, ščo vorožisť ta cholod, jaki panuvaly u vzajemynach pislia rozkolu, možuť narešti perejty v teplišu fazu.

Vidnosyny z RPC MP dlia Vatykanu osoblyvo važlyvi, tomu ščo pryblyzno dvi tretyny z ponad 200 miĺjoniv pravoslavnych chrystýan stanovliať rosijany.

Raniše rymśki pontyfiky vže namahalysia roztopyty lid vzajemyn z Moskvoju: najbiĺše staravsia Papa Ivan-Pavlo II, jaký namahavsia prostiahnuty ruku kerivnyctvu RPC.

Ale vsim sprobam zblyžennia syĺno zavažalo vidčuttia pidozry, jake vynyklo pislia Cholodnoji vijny, nasampered u Moskvi, i slov’janśki koreni Papy tiĺky posyliuvaly ciu nedoviru.

Zaplanovana osobysta besida miž dvoma ijerarchamy v mižnarodnomu aeroportu Chose Marti v Havani stala možlyvoju zavdiaky kiĺkom neščodavnim heopolityčnym zrušenniam.

Ekumenizm na krovi

Odnijeju z holovnych rušijnych syl cijeji zustriči stalo posylene v ostanni roky rozuminnia toho, ščo chrystýany na Blyźkomu Schodi i v Afryci piddajuťsia žorstokym peresliduvanniam, i jichnich ubyvć ta honyteliv ne cikavyť, do jakoji z chrystýanśkych konfesij vony naležať.

Papa Francysk nazyvaje ce javyšče “ekumenizmom na krovi”, pry ciomu i vin, i rosijśký prezydent, i rosijśký patriarch rozciniujuť te, ščo vidbuvajeťsia z chrystýanamy v Syriji j Iraku, ne inakše jak henocyd.

Inšym faktorom, ščo vplynuv na hotovnisť Moskovśkoho patriarchatu do zblyžennia, možlyvo, stalo latynoamerykanśke pochodžennia Francyska v pojednanni z joho nedavnimy dyplomatyčnymy zusylliamy na Kubi, v Rosiji ta inšych krajinach.

Moskva rozhliadaje Francyska v jakosti lidera, jaký ne zavždy v usiomu pohodžujeťsia zi SŠA – nezvažajučy na toj teplý prýom, z jakym joho zustrily tam mynuloho roku, – i čýi pomysly biĺše spriamovani do dialohu, niž do konfrontaciji.

U Rosiji vse šče vyklykaje zanepokojennia dedali biĺšý vplyv Zachidnoji cerkvy, osoblyvo v Ukrajini, de rosijśki pravoslavni ne duže dobre sprýmajuť Hreko-Katolyćku cerkvu. Vony rozhliadajuť jiji dijaĺnisť jak posiahannia na tradycijni sfery vplyvu Moskvy, a jiji polityčnu pozyciju zdebiĺšoho rozciniujuť jak antyrosijśku.

U stalinśku epochu Radianśký Sojuz peredav schidni katolyćki cerkvy pid jurysdykciju RPC. Ale pislia rozpadu SRSR katolyky povernuly sobi blyźko 500 cerkov, perevažno na zachodi Ukrajiny, čym syĺno zasmutyly dejakych pravoslavnych.

Postradianśka Rosija takož sturbovana aktyvnistiu misioneriv z bahatioch konfesij, jaki namahajuťsia navernuty pravoslavnych u svoju viru, choča daleko ne vsi pravoslavni perechodiať u katolyctvo.

Image copyright
EPA

Blyźkisť do Kremlia

Prote rosijśký patriarch Kyrylo za ostanni kiĺka rokiv zrobyv biĺše sprob prymyrennia, niž joho poperednyky.

Navriad čy vin pohodyvsia b na zustrič z Francyskom bez nehlasnoho schvalennia prezydenta Volodymyra Putina, jaký za čas perebuvannia pry vladi vidviduvav Vatykan i zustričavsia z hlavamy Rymo-katolyćkoji cerkvy.

Moskva može buty zacikavlena v tomu, ščob dovesty svoju zatrebuvanisť u sferi svitovych relihij pislia desiatyliť oficijnoho radianśkoho atejizmu.

Zaraz, koly Vatykan šče raz prodemonstruvav, ščo je dyplomatyčnoju syloju, z jakoju treba rachuvatysia, Rosija, najšvydše, vvažatyme za krašče, ščob vin ne vychodyv z hry.

Vatykan može buty korysnym poserednykom miž Schodom i Zachodom v obhovorenni bahatioch pytań – vid vijny v Syriji do zachystu chrystýan na vsiomu Blyźkomu Schodi, a v protydiji hlobaĺnij zahrozi radykaĺnoho islamu vin je potencijnym teolohičnym sojuznykom.

Ce ne označaje, ščo Velyký rozkol chrystýanśkoji cerkvy podolano, ne označaje i te, ščo skoro chrystýany ob’jednajuťsia, ale schože, ščo na Kubi vidbudeťsia dialoh na pryncypi vzajemnoji povahy.

Šče žodnoho razu Papa Rymśký ne vidviduvav Rosiju. Tomu, možlyvo, zustrič na Kubi dopomože vymostyty dorohu tudy, de Papa šče ne buvav, i na cij dorozi može buty čymalo siurpryziv.