Image copyright
Alamy

Flotacijni kapsuly (vid anhl. float – plavaty na poverchni), abo kamery sensornoji depryvaciji, – ce temni zvukoizoliovani baky z teploju vodoju, v jakych liudy rozslabliajuťsia, inodi po kiĺka hodyn pospiĺ. Protiahom desiatyliť nymy cikavylyś perevažno chipi ta prychyĺnyky ńju-ejdžu, ale v ostanni roky kiĺkisť brytanciv, ščo nymy korystujuťsia, suttievo zrosla, pyše Tom Ajrlend.

“Vy vidčuvajete, ščo u vas nemaje žodnych vidčuttiv – rozum niby vidokremliujeťsia vid tila. Nide na zemli takoho stanu ne dosiahty”, – kaže Geri Mossman – 26-ričný majster tatujuvań z Bejzinhstoka.

Vin počav korystuvatyś flotacijnymy kapsulamy, ščob doslidyty te, ščo vin nazyvaje “stanom teta”, schožym na son abo trans. Geri spodivajeťsia, ce nadychne joho na novi tvorči dyzajny tatujuvań.

“Ce jak zastelyty rozum čornym polotnom, na jakomu potim možna zobrazyty ščoś unikaĺne. Ce takož trochy schože na dosvid bezposerednio pered zasynanniam, koly ujavu šturmujuť jaskravi j nezvyčajni obrazy”.

Image copyright
Tom Ireland

Rozrobleni u 1950-ch rr., ci kamery buly pryznačeni dlia doslidžeń liudśkoji svidomosti, ale vidtodi nerozlučno asocijujuťsia z ruchom “ńju-ejdž”.

Liubyteli serialu “Simpsony” pryhadajuť psychodeličný dosvid Homera u takij kameri. Inšý pryklad – kuĺtový fiĺm “Inši stany” (1980 r.), de naukoveć stavyť u kameri doslidy nad soboju i postupovo schodyť z rozumu.

Peršym sensornu depryvaciju u kapsulach z vodoju vyvčav amerykanśký včený Džon Lilli, ale joho superečlyva reputacija, – zokrema interes do psychodeličnych preparativ i komunikaciji deĺfiniv, – na žaĺ, zavadyla bahatiom koleham sprýmaty joho serjozno.

Siohodni čyslo doslidnykiv, ščo vyvčajuť efekty sensornoji depryvaciji, znovu zrostaje. U 2015 r. u Laureatśkomu instytuti doslidžeń mozku (m. Talsa, štat Oklachoma) vidkrylasia nova laboratorija dlia doslidžeń sensornoji depryvaciji.

Perši doslidžennia pokazaly, ščo viĺne ležannia na vodi – jak terapevtyčný metod, ce nazyvajeťsia “obmežennia stymuliaciji vid seredovyšča” – može buty korysnym dlia likuvannia rozladiv, pov’jazanych z stresom i tryvohoju, napryklad, posttravmatyčnoho stresovoho rozladu. Najbiĺšoju kiĺkistiu flotacijnych kapsul na odynyciu naselennia može pochvalytysia Švecija, de cej metod terapiji možuť rekomenduvaty likari i naviť robotodavci.

Image copyright
Laureate Institute for Brain Research

Novačkiv pryvabliujuť velyčeznym perelikom potencijnych perevah dlia zdorov’ja, jaký možna znajty na vebsajtach spa-centriv i speciaĺnych “floatynh-centriv”. Utim, ne vsi ci perevahy narazi pidtverdženi naukoju.

Dechto peresvidčujeťsia, ščo viĺne ležannia na vodi polehšuje bolisni zapaĺni zachvoriuvannia, taki jak fibromialhija. Inši vvažajuť, ščo rehuliarne korystuvannia kapsuloju polipšuje nastrij, dodaje zdatnosti dolaty problemy i rozvyvaje tvorči zdibnosti.

“Perebuvajučy u kapsuli, ja vizualizuju svoji nastupni zmahannia, – kaže Adam Edsched, majster džyu-džytsu z Mančestera. Ostanni pivtora roku vin vidviduje “floatinh-centr” ščotyžnia. – Mene niščo ne vidvolikaje, tomu nabahato lehše zoseredytysia. Bahato sportyvnych psycholohiv nyni perekonujuťsia v tomu, ščo taki kapsuly dopomahajuť sportsmenam vizualizuvaty svoji matči čy vystupy”.

Bahato chto diznavsia pro flotacijni kapsuly z podkastiv Džo Rohana, amerykanśkoho komika, sportyvnoho komentatora ta prychyĺnyka relaksaciji u kapsulach. Nadzvyčajno populiarni podkasty Rohana faktyčno spryčynyly bum kapsuĺnoji relaksaciji u SŠA, de nyni je vže ponad 300 “floatinh-centriv”. Peršý u sviti cilodobový centr kapsuĺnoji relaksaciji neščodavno vidkryvsia u Portlandi, štat Orehon.

Image copyright
Floataway

Mij peršý seans u kapsuli – Tom Ajrlend

Muzyka v styli “embijent” postupovo vščuchaje, a razom z neju i moja najbiĺša tryvoha – ščo ja tut zboževoliju. Ležaty absoliutno holym na poverchni teploji vody u kompaktnomu, jak materynśka utroba, prostori, – vidčuttia nezvyčne, ale dosyť prýemne.Dovhý čas ja prosto bovtajuś na poverchni, dumajučy pro ščoś svoje abo prysluchajučyś do rytmiv svojich vnutrišnich orhaniv. Vriady-hody moji oči, ščo dyvliaťsia u neprohliadnu temriavu, pokazujuť meni jakiś fokusy.JA vidčuvaju, jak styrčať z vody paĺci na nohach, a holova čas vid času vdariajeťsia v bortyk – ce ne nadto prýemno naviť u zvyčajnij vanni, a v kameri sensornoji depryvaciji – prosto katastrofa.Na zminu dovhym fantazijam prychodyť vidčuttia, nibyto ja zavys u ničnomu nebi. Staje važko vyznačyty, čy rozpliuščeni moji oči, čy ni.Potim – blym! JA baču spalach svitla, jak vid fotoaparata. Šče za kiĺka chvylyn znovu – blym! Ščo vidbuvajeťsia? JA ozyrajuś, namahajučyś zrozumity, de ja i ščo meni pryvydiloś, ale navkolo cilkovyta temriava.Rešta moho seansu rozmyta u pam’jati. Koly vmykajeťsia muzyka, – syhnal pro te, ščo hodyna mynula, – ja sonný i dezorijentovaný. Zdajeťsia, niby mene perevernuly dohory dryhom. Ale ja duže-duže ne choču vychodyty z kapsuly.

Na dodaču do povnoji izoliaciji vid svitla j zvukiv, flotacijni kamery zapovneni nadzvyčajno solonoju vodoju, tak ščob korystuvači ne jšly pid vodu, naviť jakščo zasnuť. Povitria i voda pidihriti točnisińko do temperatury škiry, ščo dozvoliaje vtratyty vidčuttia zovnišnich kordoniv tila.

Majže bez žodnych zorovych, sluchovych i dotykovych podraznykiv hodyna u flotacijnij kapsuli pryvodyť liudynu u stan hlybokoho rozslablennia, schožý na medytaciju. Ale taka majže povna sensorna depryvacija takož može spryčyniaty haliucynaciji i perežyvannia “vychodu z tila”.

“Odnoho razu ja vidčuv, ščo pidniavsia nad tilom i dyvyvsia na sebe zhory – ce bulo dosyť siurrealistyčno, – kaže pan Edsched. – Ale strašno ne bulo. Rozum niby plavno vidletiv vid tila u stani hlybokoho i myrnoho spohliadannia. Ce lyše na slovach ekstremaĺno, a naspravdi vse bulo duže tonko, ta j to lyše kiĺka raziv za moji p’jatdesiat z hakom seansiv”.

Zaraz u Brytaniji je ponad 30 centriv z flotacijnymy kapsulamy – i prynajmni p’jať z nych vidkrylysia za ostanni pivtora roku. U biĺšosti z nych je plany na rozšyrennia, adže mynuloho roku kiĺkisť klijentiv značno zrosla.

Image copyright
Floataway

Barbara Hastinhs-Asaturian, pensionerka i kolyšnia lektorka z Derbišyru, poterpaje vid važkoho osteoartrytu i čekaje na protezuvannia oboch kuĺšovych suhlobiv. Za jiji slovamy, čas u kapsuli ne tiĺky “daje vidčuty blaženstvo”, ale j polehšuje biĺ i povertaje hnučkisť – nastiĺky, ščo vona dosi vykladaje johu.

“Za 16 rokiv čoho ja tiĺky ne pereprobuvala, namahajučyś znajty čudodijný zasib vid osteoartrytu. Ci kapsuly – čudový pryvid cilu hodynu ničoho ne robyty. Naviť prosto ležaty na vodi – nadzvyčajno prýemno. Ale i pislia procedury ja počuvajusia, jak pislia potužnoho zneboliuvaĺnoho. JA vidčuvaju pryplyv endorfiniv”.

Zarady cioho pani Hastinhs-Asaturian raz na tyždeń prýiždžaje do najblyžčoho flotacijnoho centru u Mančesteri, ščo za hodynu jizdy vid jiji domu.

“Inodi ja rozslabliajusia prosto myttievo. Z časom, zavdiaky povnij tyši, ja počynaju vidčuvaty vibraciji vid riznych system orhanizmu. Pislia cioho zazvyčaj nastaje čas, koly ja baču rizni fihury ta vizerunky”.

Nauka šče ne pidtverdyla bahato zajav pro korysť vid flotacijnych kapsul, i skeptyky vvažajuť, ščo pozytyvni vidčuttia korystuvačiv taki sami, jaki buvajuť pry zvyčajnij relaksaciji.

Dechto takož nezadovolený vartistiu procedury. U Brytaniji hodyna u kapsuli koštuje vid 45 do 70 funtiv (65-100 dolariv SŠA), ščo dlia bahatioch je nedostupnoju cinoju. Sama lyše velyka kapsula koštuje vid 15 do 40 tysiač funtiv (pryblyzno 22-60 tysiač dolariv). Do toho ž, vona maje stojaty u speciaĺno obladnanij kimnati.

Poky ščo biĺšisť kapsul praciujuť u speciaĺnych centrach. Oskiĺky vony taki dorohi, schože, ščo najblyžčym časom jich zmožuť utrymuvaty tiĺky vysokoklasni spa-kompleksy i fešenebeĺni hoteli. Ta jakščo korysť vid nych matyme naukove obgruntuvannia, možlyvo, ce zminyťsia.