Biloruśki mytnyky ne propustyly 175 najmenuvań ukrajinśkych vydań
Avtobusu z ukrajinśkymy knyžkamy, pryznačenymy dlia XXIII Minśkoji mižnarodnoji knyžkovoji vystavky, ne dozvolyly v’jichaty do Bilorusi.
U nič proty 10 liutoho – za kiĺka hodyn do vidkryttia vystavky v Minśku – biloruśki mytnyky perekryly šliach dlia 175 najmenuvań ukrajinśkych vydań.
“Nam zajavyly: vvezennia polihrafičnoji produkciji na terytoriju Bilorusiji zaboroneno, – pojasniuje Tetiana Bilous, zastupnycia načaĺnyka upravlinnia vydavnyčymy spravamy Deržteleradio Ukrajiny. – Choča u nas buv spysok literatury, pryznačenoji dlia eksponuvannia na nacionaĺnomu stendi Ukrajiny, zavirený pečatkoju Deržkomteleradio Ukrajiny. Bulo zaprošennia vid ministerstva informaciji Respubliky Biloruś braty učasť u vystavci – pryčomu, nam zaproponuvaly na vystavci plošči bez oplaty”.
Pry ciomu ukrajinśký stend na vystavci v Minśku oformlený.
Ale v’jidlyvi vidviduvači dyvujuťsia: ščo stalosia z knyhovydanniam u susidnij krajini?
Buratino, Neznajko, ale ne Žadan
Istoryk Oleksandr Paškevyč tak opysuje u Facebook pobačene na ukrajinśkomu stendi: “Harazd, tretyna stendu viddana pid rizni aĺbomy j vydannia z istoriji ta etnohrafiji Ukrajiny (nechaj i za zachmarnymy cinamy). Ale šče tretia častyna – rosijśkomovni specializovani medyčni vydannia [… ], rešta – rosijśkomovni vydannia dlia ditej, perš za vse, ne ukrajinśkych, a rosijśkych avtoriv – “Pryhody Neznajky” Nosova, “Pryhody Buratino” Tolstoho”.
“Ničoho ne maju proty cych pyśmennykiv i jichnich tvoriv, ale čomu same vony predstavliajuť bahatu i samobutniu ukrajinśku kuĺturu v Bilorusi? Ta šče j, schože, za rachunok ukrajinśkoho biudžetu?”, – dyvujeťsia pan Paškevyč.
Najbiĺš napolehlyvym krytykam ekspozyciji ukrajinśki učasnyky napivpošepky povidomliajuť, ščo na stendy potrapylo te, ščo pryvezly v osobystych sumkach i valizach, a osnovna častyna knyžok ne podolala biloruśku mytnyciu.
“My vezly ukrajinśkych klasykiv, sučasnych pyśmennykiv, u tomu čysli knyžky Serhija Žadana, mystectvoznavču i naukovu literaturu. My rozumijemo nynišniu polityčnu sytuaciju i akuratno pidbyraly cej spysok”, – hovoryť Tetiana Bilous.
Za slovamy predstavnyci Ukrajiny, biloruśki mytnyky ne vysuvaly do knyžok i avtoriv žodnych “zvynuvačeń”.
Biloruśka praktyka
Kinorežyser i vydaveć Viktor Korzun vvažaje, odnak, ščo naviť kiĺka “polityčno nebezpečnych” imen ukrajinśkych avtoriv mohlo buty dostatnio dlia toho, ščob rozvernuty na kordoni ukrajinśku knyžkovu ekspozyciju.
Za slovamy predstavnyci Ukrajiny, biloruśki mytnyky ne vysuvaly pretenzij do knyžok i avtoriv
“JA vydavav Serhija Žadana dlia biloruśkoho čytača. Rozumijete, Serhij Žadan – perš za vse pyśmennyk, ale v sprýniatti bahatioch – vin šče j aktyvný ukrajinśký dijač. Dechto kaže: antyrosijśký. I nedopusk ukrajinśkoho knyžkovoho avtobusa mih buty, zvyčajno, operacijeju “dlia haločky”, ale mih buty j dlia toho, ščob pokazaty rosijśkomu susidovi: my tut na storoži”, – hovoryť pan Korzun.
“Cenzuru možna vstanovyty z riznych pryčyn – u nas v ciomu sensi nemaje pravyl i zakonu, my prosto ne znajemo, jaki ihry u čynovnykiv zaraz aktuaĺni”, – zauvažuje vydaveć.
Zatrymannia drukovanoji produkciji na v’jizdi do Bilorusi – aprobovana praktyka. Zhidno z zakonom pro protydiju ekstremizmu i zarady nacionaĺnoji bezpeky na kordoni periodyčno konfiskovujuť knyžky, brošury, žurnaly, vydani v mežach krajiny abo za kordonom, ale napysani z krytykoju biloruśkoji vlady i prezydenta Lukašenka. Vydannia, jaki potrapyly na ekspertyzu čerez pidozru v ekstremizmi, vkraj ridko otrymujuť “vypravduvaĺný vyrok”.
Žanna Lytvyna, člen pravlinnia Biloruśkoji asociaciji žurnalistiv, zhaduje, ščo same “za ekstremizm” spalyly 45 prymirnykiv aĺbomu “Pres-foto Biloruś”, i ironizuje: avtobus z ukrajinśkymy knyžkamy šče včasno rozvernuvsia.
“Systemu informacijnoji bezpeky biloruśka vlada vybudovuje za pryncypom: use, ščo ne vidcenzurovano, ščo ne prokontroliovano, ščo ne vpysujeťsia v tutešniu systemu ideolohičnych dohm, pidliahaje zaboroni. Absurdno i prykro te, ščo stalosia z ukrajinśkymy knyhamy. Tym biĺše, ščo na odnomu z vystavkovych stendiv – antyukrajinśka po suti knyžka Serhija Hlaźjeva “Ukrajinśka katastrofa: vid amerykanśkoji ahresiji do svitovoji vijny?” i “Kýiv Kaput” Eduarda Lymonova”, – zauvažuje Žanna Lytvyna.
Bez skandalu
Publičnych obureń z pryvodu knyžkovoho incydentu na kordoni v Minśku ne čuty.
U hrudni 2015 roku v biblioteku ukrajinśkoji literatury v Moskvi prychodyly z obšukamy
Posoĺstvo Ukrajiny v Minśku za try dni ekspozyciji ne pomitylo dyvactv z nacionaĺnym stendom svojeji krajiny.
Tetiana Bilous, jaka brala učasť v uročystomu vidkrytti XXIII Minśkoji mižnarodnoji knyžkovoji vystavky-jarmarku, rozpovidaje, ščo v četver dlia pryvitannia i obhovoreń do ukrajinśkoho stendu pidchodyly ministry informaciji ta zakordonnych sprav Bilorusi.
“JA ne vvažala za potribne zavantažuvaty cych liudej, našych druziv, cijeju problemoju. Vvažaju, my sami deś vynni – ne pidstrachuvalysia. Mynuloho roku nam vdalosia vyrišyty podibnu problemu dzvinkom mytnykam z ministerstva informaciji Bilorusi i jichnim lystom, – kaže Tetiana Bilous. – My obov’jazkovo budemo braty učasť u nastupnij vystavci. U nas tepli vidnosyny z orhanizatoramy, dlia nas robliať duže bahato, i ne chotilosia b ci vidnosyny zipsuvaty”.
A biloruśki mytnyky demonstrujuť, ščo zajniati vže čerhovymy nevidkladnymy spravamy.
U pres-centri biloruśkoho Deržavnoho mytnoho komitetu poobicialy z’jasuvaty i pojasnyty, ščo ž stalosia z ukrajinśkymy knyžkamy na biloruśkomu kordoni. Vvičlyva spivrobitnycia poprosyla počekaty i zapysala mij nomer telefonu – ščob peredaty informaciju jakomoha švydše.
Ale tak i pišla na vychidni, do večora p’jatnyci ne vidhuknuvšyś i ne peredzvonyvšy.
XXIII Minśka mižnarodna knyžkova vystavka-jarmarok zakinčyťsia 14 liutoho.