Peremyr’ja choč i nenadijne, ale krašče, niž novi porazky, kaže briusseĺśký ekspert
Jevropejśký Sojuz svojim rišenniam u vivtorok prodovžyty sankciji proty Rosiji praktyčno vyznav te, ščo žyteli Donbasu znajuť zi ščodennoji statystyky obstriliv i bombarduvań: separatysty ukrajinśkoho Schodu, jaki dijuť za pidtrymky Rosiji, ne vykonujuť usich umov peremyr’ja. Pro ce v interv’ju VVS Ukrajina zajavyla providný ekspert bazovanoho v Briusseli Centru jevropejśkoji polityky Amanda Pol.
VVS Ukrajina: V Ukrajini bahato chto vvažaje peremyr’ja 5 veresnia vymušenym krokom abo, naviť, kapituliacijeju. Oficijna informacija pro joho čyslenni porušennia z boku separatystiv nadchodyť praktyčno ščodnia. Čy možna, na Vaš pohliad, hovoryty, ščo ce peremyr’ja – fiktyvne?
Amanda Pol: JA b ne stverdžuvala, ščo vono na 100% fiktyvne, bo vse ž bulo dosiahnuto uhody pro prypynennia vohniu. Problema v tomu, ščo vid samisińkoho peršoho dnia – 5 veresnia – jiji umovy porušujuťsia. Rosija ne vykonuje Minśkych domovlenostej i umov, vysunutych Jevropejśkoju radoju 30 serpnia: ne bulo žodnych sprob zakryty kordon, na terytoriji Ukrajiny dosi zalyšajuťsia rosijśki vijśka i technika, ne provedeno povnoju miroju obminu polonenymy i tak dali. Ale popry ce mižnarodna spiĺnota stverdžuje, ščo peremyr’ja dije – choč iz porušenniamy. Vse, zvisno, vpyrajeťsia v te, jak vyznačaty prypynennia vohniu.
JES maje buty nepochytnym u pytanni zachystu Ukrajiny, vvažaje Amanda Pol
VVS Ukrajina: I, mabuť, u te, z čym mižnarodna spiĺnota i vlada v Kýevi hotovi zmyrytysia, pidtrymujučy vydymisť toho, ščo peremyr’ja dije?
Amanda Pol: Usi try storony zacikavleni v tomu, ščob zberihaty taku “vydymisť”. Rosija takož rado pohodylasia na peremyr’ja, ščoby konsoliduvaty svoji pozyciji v častynach Donbasu, de prohološeno tak zvanu “Novorosiju”. Dlia prezydenta Porošenka ce stalo polehšenniam, bo ukrajinśki vijśka biĺše ne mohly strymuvaty vijśkový tysk rosijan i ščodnia vtračaly novi terytoriji. A koly mova pro JES, to dlia Jevropejśkoho sojuzu ce velyčezný “holovný biĺ”. JES voliv by jaknajšvydše vrehuliuvaty kryzu, ščob zoseredyty uvahu na inšych važlyvych rečach, a u vypadku dejakych krajin-členiv JES, bojusia, ščob povernutysia do normaĺnych dilovych stosunkiv iz Rosijeju. Prykro, ale fakt.
VVS Ukrajina: Beručy do uvahy rizni interesy trioch storin, jaki pidpysaly Minśký protokol pro peremyr’ja, i te, ščo v nynišniomu vyhliadi prypynennia vohniu ne vlaštovuje žodnu zi storin i, jak bačymo, často porušujeťsia, naskiĺky vono može výavytysia tryvalym?
Amanda Pol: Ce zapytannia “na miĺjon dolariv”! JA vvažaju, ščo tut use zaležyť vid prezydenta Putina. Čy vin zachoče vdovoĺnytysia tym, ščo maje zaraz, ščo Rosija, faktyčno, okupuvala, čy vin zachoče biĺše – zemeĺný korydor do Krymu, pro jaký uže bahato skazano. U ciomu i poliahaje najbiĺše zapytannia. Bo jakščo peremyr’ja bude povnistiu porušeno, to ce bude, švydše za vse, zrobleno z rosijśkoho boku, a ne z ukrajinśkoho. Rosijany, zvisno, skažuť, ščo jich na ce sprovokuvaly ukrajinśki vijśka. Ale ne dumaju, ščo v ukrajinśkych interesach zaraz povernutysia do povnomasštabnych bojovych dij na Schodi. Bo jak vidomo, Ukrajina – popry čyslenni prochannia – ne otrymala vidčutnoji vijśkovo-techničnoji dopomohy Zachodu, a vlasnymy sylamy jij ne podolaty Rosiju u takomu protystojanni.
Prypuskaju, ščo Putina vid podaĺšoji ahresiji strymuje možlyva reakcija Zachodu, a same – novi sankciji. Todi jak vyčikujučy i zadovoĺnyvšyś nynišnimy – zauvažu, nemalymy – zavojuvanniamy v Ukrajini, Krymom i častynamy Donbasu, vin rozrachovuje na te, ščo sankciji buduť postupovo zniati, bo stavlennia do nych u častyni krajin JES ne take odnoznačne, i dechto počynaje narikaty na naslidky sankcij.
VVS Ukrajina: Beručy do uvahy zminu kerivnyctva u jevropejśkych strukturach, prychid novych liudej na kliučovi posady prezydenta Jevropejśkoji komisiji, vysokoho predstavnyka JES z pytań spiĺnoji zovnišnioji polityky, vidchid z dyplomatyčnoji areny jevropejśkych “ukrajinofiliv” Radeka Sikorśkoho i Karla Biĺdta, jak buduvatymeťsia stratehija Jevropy ščodo Ukrajiny i jak, na Vaš pohliad, vona mala b vyhliadaty?
Amanda Pol: Na mij pohliad, dosi JES dijav u pytanni Ukrajiny i rosijśkych dij v Ukrajini zovsim neadekvatno. Koly Rosija zachopyla Krym, Jevrosojuz lyše zaprovadyv symvolični zaborony na v’jizd kiĺkom čynovnykam. Cioho, jak na mene, bulo smichovynno malo. Teper pytannia Krymu daleko na zadniomu plani. JA vvažaju, ščo vidpoviď JES maje buty syĺnišoju i rišučišoju. Holovne – prypynyty naviť hovoryty pro možlyvisť zniattia sankcij u razi, jak peremyr’ja bude dijaty. Rosija ne vykonuje umov peremyr’ja. A naviť jakby j vykonuvala, odnakovo ta krajina včynyla protypravno, koly zachopyla velyký klapoť ukrajinśkoji terytoriji na schodi, okupuvala jiji i bude jiji vykorystovuvaty v majbutniomu, ščoby vplyvaty na Ukrajinu, destabilizuvaty jiji polityčno ta ekonomično, koly jij tiĺky zamaneťsia. Zaraz – ne čas počynaty rozmovy pro zniattia sankcij, najžorstkiši z jakych dijuť ščojno kiĺka tyžniv.
Koly podumaty pro masyvni košty dlia Ukrajiny – humanitarni, ekonomični, pro porušennia terytoriaĺnoji cilisnosti – to vydajeťsia nemyslymym, ščob možna bulo za takych obstavyn naviť dumaty pro polehšennia režymu sankcij. Ce nadsylaje duže nehatyvný syhnal. Jevropejci povynni skazaty rosijanam duže holosno i čitko: jakščo vony ne vykonajuť umov peremyr’ja, to proty nych zaprovadiať značno žorstkiši sankciji. I krapka.
Z Amandoju Pol rozmovliala Irena Taraniuk