U stolyci Hruziji prochodiať “Dni ukrajinśkoho kino” na pidtrymku Oleha Sencova, režysera, zatrymanoho spivrobitnykamy rosijśkych pravoochoronnych orhaniv u Krymu v travni mynuloho roku.
U p’jatnyciu v Budynku kino “Kolha”, v centri Tbilisi, projšov pokaz debiutnoji i poky čo jedynoji roboty Oleha Sencova, jaka pobačyla svit – “Hamer”.
Vchid dlia hliadačiv na vsi pokazy v ramkach zachodu v Tbilisi bezkoštovný, a dlia požertv v zali, de prochodiať pokazy, vstanovlena skryńka.
Vsi zibrani pid čas pokaziv košty, za slovamy orhanizatoriv, buduť peredani sim’ji Oleha Sencova.
Pokazy fiĺmiv na pidtrymku pana Sencova prochodyly v mistach Ukrajiny z veresnia mynuloho roku.
Tbilisi stav peršym mistom za mežamy krajiny, de prochodyť podibný zachid na pidtrymku zatrymanoho režysera i, za slovamy orhanizatoriv, – ce ne vypadkovisť.
“Zvyčajno ž, nyzka našych jevropejśkych koleh veś čas vyslovliuvalysia na zachyst Oleha, ale chočeťsia, čob vyslovylysia i prosti hromadiany, – rozkazala Rosijśkij službi Bi-bi-si odna z orhanizatoriv zachodu v Hruziji, prodiuser Hanna Palenčuk. – Hruzyny – ce toj narod, jaký nas zaraz rozumije biĺše, niž buď-chto inšý, bo vony projšly čerez ahresiju z boku susida, jak zaraz my, vony nas duže pidtrymujuť veś čas. Tomu my i vyrišyly, čo Tbilisi bude peršym mistom, de my zrobymo pokaz na pidtrymku Oleha Sencova”.
Vsioho, za slovamy pani Palenčuk, z veresnia zavdiaky pokazam dlia dopomohy panu Sencovu i joho rodyni vdalosia zibraty blyźko 160 tysiač hryveń.
Pokazy v Hruziji
Blahodijni pokazy v Tbilisi prochodiať za pidtrymky Nacionaĺnoho kinocentru Hruziji, a takož za sprýannia posoĺstva Ukrajiny v Hruziji.
“Bukvaĺno za dva-try tyžni my vse pidhotuvaly. JA radý, čo na vidkrytti zachodu bulo stiĺky liudej, čo naviť misć ne bulo. Liudy sydily na schodach, i tak dyvylysia fiĺm, – kaže Davyd Vašadze, dyrektor departamentu kinoeksportu i dystrybuciji v Nacionaĺnomu kinocentri Hruziji. – Sama tema dlia nas duže važlyva, cej konflikt, jaký je v Ukrajini, hruzyny vidčuvajuť syĺniše za vsich… Krim toho, Oleha Sencova bahato hruzynśkych kinematohrafistiv znaly osobysto. Vin stav takym symvolom boroťby za svobodu i svoju krajinu”.
Vsioho v ramkach zachodu, jaký vidkryvsia pokazom fiĺmu Olesia Sanina “Povodyr” 29 sičnia i tryvatyme do 1 liutoho vkliučno, pokažuť čotyry fiĺmy.
Krim roboty Sanina i kartyny samoho zatrymanoho režysera, hruzynśký hliadač zmože podyvytysia fiĺm “Paradžanov” Oleny Fetisovoji i Serža Avedikiana, a takož dokumentaĺný fiĺm tvorčoho ob’jednannia “Vavylon 13” – “Syĺniše, niž zbroja”.
Usi obrani dlia pokazu fiĺmy je aktuaĺnymy v konteksti toho, čo vidbuvajeťsia z Olehom Sencovym, kaže pani Palenčuk.
“Fiĺm “Povodyr”, prymirom, aktuaĺný tym, čo vin rozpovidaje pro represovanych kobzariv, pro te, jak masovo radianśka vlada vynyčuvala intelihenciju v Ukrajini… Zaraz možna skazaty, čo provodiaťsia taki ž represiji, oskiĺky Oleha utrymujuť tam. Ce protyzakonno, – kaže pani Palenčuk. – “Paradžanova” obraly tomu, čo cia liudyna točno tak samo sydila, bo ne dohodyla vladi, a fiĺm “Syĺniše, niž zbroja” my obraly, tomu čo vin pokazuje vsi ci podiji, jaki vidbulysia v Ukrajini”.
“Nezakonný arešt”
Oleha Sencova zatrymaly spivrobitnyky rosijśkych specslužb u Krymu 11 travnia 2014. Za versijeju rosijśkych slidčych orhaniv, pan Sencov orhanizuvav “dyversijno-terorystyčnu” hrupu “Pravoho sektora”, jaka nibyto planuvala vlaštuvaty v Krymu seriju vybuchiv i brala učasť u pidpalach budiveĺ.
Sam pan Sencov, jaký zalyšajeťsia v uv’jaznenni, katehoryčno zaperečuje svoju provynu. U versiju rosijśkych slidčych orhaniv ne viriať i joho kolehy v Ukrajini ta za jiji mežamy, vymahajučy vid rosijśkoji vlady joho nehajnoho zviĺnennia. Protiahom ostannich misiaciv do rosijśkoji vlady
zvernulysia režysery ta predstavnyky kinotovarystva riznych krajin svitu, v tomu čysli i taki vidomi režysery, jak Kšyštof Zanussi ta Pedro Aĺmodovar.
Z prochanniam zviĺnyty pana Sencova do prezydenta Rosiji Volodymyra Putina na ceremoniji zakryttia Moskovśkoho mižnarodnoho kinofestyvaliu zvernuvsia holova spilky kinematohrafistiv Ukrajiny Serhij Trymbač. Pana Trymbača todi pidtrymav prezydent MMKF Mykyta Mychalkov.
Na dumku pani Palenčuk, spočatku bahato rosijśkych koleh vidkryto zaklykaly pana Putina do prypynennia ahresiji čodo Ukrajiny, ale arešt Oleha Sencova, mabuť, stav pevnoju miroju poperedžuvaĺnym syhnalom.
“Arešt Oleha buv dzvinočkom dlia vsich, čo potribno zakinčyty ce robyty, tomu čo vony buduť takož sydity v SIZO, jak sydyť Oleh, bo kamer bahato v Rosijśkij Federaciji, – kaže pani Palenčuk.- Naši kolehy v Rosiji vže ne tak aktyvno staly vidstojuvaty proukrajinśku pozyciju… Na misci Oleha mohla buty kožna liudyna, mih buty kožen ukrajinśký dijač mystectva”.
Oleh Sencov zniav svij jedyný povnometražný fiĺm “Hamer” v 2011 roci, pry ciomu strička vidrazu potrapyla v prohramu Rotterdamśkoho kinofestyvaliu.
Torik režyser-samoučka otrymav pryz za proekt svojeji druhoji kartyny “Nosorih”, zjomky jakoji vin mav rozpočaty mynuloho lita.
U pana Sencova, za slovamy joho znajomych, dvoje nepovnolitnich ditej.